Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
ZWYCIĘSKIEWOJNY
ażołnierzyzaczynałanękaćmyślowłasnymprzetrwaniu.Cipierwsiniekryli
Wtrakciekampaniiskrupulatneprzestrzeganiezasadsłużbyzostałozarzu-
cone.Jedynymstrapieniemdowódcówbyłopragnieniezwycięstwa,
sięzeswąskłonnościądolekceważeniadyscypliny,drudzyzaśotwarcienią
gardzili,kiedytylkoprzestawałabyćimpotrzebna.Porzuceninapastwęlosu,
bezżywnościigroszaprzyduszydawaliprowadzićsięswymżołądkom.Jedy-
niemundurpowstrzymywałichzapędy.Dziękiniemuczulisięwyróżnieni
ibylirozpoznawalni,alemógłonrównieżściągnąćnanichniebezpieczeństwo.
Mundurwzwiązkuzeswoimcharakterem,symbolizowałnienaruszonyhonor,
azachowywanybezskazymógłbyćpowodemwieluzaszczytów.Alejeśligod-
nośćmunduruzostałanaruszonalubzatracona,osobybędąceczęściąwojsko-
wegoorganizmu,niebrałynasiebieodpowiedzialnościzaswojeczynyiwten
sposóbznikałostatniwidocznybastiondyscypliny.
PodkoniecXVIIIwiekuarmiaopłacanabyłamizerniealbowcale.Pozba-
wienipożywieniażołnierzeoddawalisięmaruderce,rabunkomigrabieżom.
Brakowałoimczęstomundurów.Naturaludzka,pozostawionasamejsobie
wwiekumłodzieńczym,skłaniałasiękudestrukcji,wskutekczegożołnierze
wpadaliwwirnamiętności.Sposóbnadanieupustuswymżądzombyłłatwy
iwzasięguręki,alerazzaspokojonenamiętnościpowracałyjeszczesilniejsze,
bardziejgwałtowneibezwzględne.
Możnabyrzec,żewczasieWielkiejRewolucjiżołnierzenieustannieoddawa-
lisięgrabieżom.ZdobywszytwierdzęLandauspustoszyliziemienadreńskiego
Palatynatu;grabilirównieżwBelgiiiweFrancji.Wroku1794i1795sializnisz-
czeniewszędzietam,gdzieniepowstrzymaliichmieszkańcy.WWandeiumieli
wzwyczajustrzelaćdoptactwa,którenawidokwojskowegouniformudawało
swymtowarzyszomsygnałydoucieczki,niczymnawidokjastrzębiaszybującego
nadichłebkami”
.Polowaniebyłosurowozakazanewtymkraju,ależołnierze
dopuszczalisiętegoprocederubezograniczeń.Wtensamsposóbzachowywali
sięweWłoszechiHolandii.Wobutychkrajachnieprzestawalipolowaćdopóki
tamtejsimieszkańcyichniezabiliwmomencie,gdybędącwpojedynkęoddalali
