Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20OlgaBartosiewicz
nemnzwykłegopasożyta”,imitującegobezwstydniewzorcefrancuskie-sam
natomiaststarałsiętymtendencjomprzeciwstawiać,zarównowswymdziele
poetyckim,jakiweseistyce.Zwracałuwagęnaproblemy,zktórymitakna-
prawdędodziśborykasięświadomośćrumuńska-jakojedenzpierwszych
zauważył,iżobecnośćtrako-rzymsko-słowiańsko-barbarzyńskiejRumuniiwe
współczesnejEuropiejestwynikiemniezwyklenpłodnego”błędu,którywsłuż-
bieinstynktowiprzetrwaniaprzerodziłsięwidéefixe:nideęłacińskichkorzeni
narodurumuńskiego”(Fundoianu1980:201).Fondanestawiaodważnątezę,iż
całahistoriaRumunii,zarównotapolityczna,jakitahistoryczna,tonaktbo-
waryzmu”,któryzawdzięczasweistnieniewyżejwspomnianemumitowi(Fun-
doianu1980:201).Tarozczarowującapostawawiążącasięzpoczuciemniezgod-
nościpomiędzywyidealizowanymobrazemkrajuarzeczywistością,ciążynad
tąkarpackąkrainądodziś.Fundoianuniewahasięnapisać:
IluzjaIzraelanaprzykład,uważającegosięzanaródwybrany,popchnęłagodoprzeży-
ciajedynejwswoimrodzajuprzygodywhistoriiświata.Naszailuzjaołacińskimpo-
chodzeniunarodurumuńskiego,przeobrażonawprawdę,przekształciłanaswpaństwo
ipodarowałapotrzebęeuropejskości,wpierwszymrzędzie-chęćbyciaczęściąEuropy
(Fundoianu1980:201).
Fundoianu,jakojedenznielicznych,dostrzegakondycjęówczesnejRumunii,
krajuzjednejstronyumiejscowionegonaperyferiachkontynentu,otoczonego
narodaminiełacińskimi,zdrugiej-przeżywającegonostalgięEuropy;Euro-
pyzapośredniczonejprzezFrancjęwłaśnie(Răileanu1998:8).SamFondane
równieżjestczęściąpogranicza:istniejemiędzytradycjonalizmemiantytra-
dycjonalizmem,międzysłabościądoklasycznegokanonupoetówrumuńskich
awspółpracązawangardystami,międzyżydowskimsztetlemmołdawskim
abałkańskimBukaresztem.JakzauważyłostatnioPaulCernatnaspotkaniupo-
święconympromocjiwRumuniinajnowszegowydaniazbiorupoezjitwórcy,
nmożewłaśnieztegonapięciapomiędzyzerwaniematradycjąrodzisięinten-
sywnośćdziełaFundoianu?”.
Strukturanaszejpracyjestwpewnymstopniupowieleniemparadoksalnej
konstrukcjipostaciFondane’a-zjednejstronyjestontwórcązanurzonymgłę-
bokowklasycznejtradycjiżydowskiej,czegoprzejawywidzimywjegozwiąz-
kachzprasążydowskąorazwtematyceesejówtampublikowanych,czerpią-
cychzBiblii,atakżeegzystencjalnychsystemówfilozoficznych.Stądnasza
próbaprzedstawieniastudiumkomparatystycznegozebranegopodtytułem
Iudaismşielenism(Judaizmihellenizm),napodstawiektóregopostaramysię
ukazać,wjakisposóbmołdawskaduchowośćżydowskawpłynęłanatwórczość
Fondane’a,jakmłodyfilozofprzeciwstawiaegzogenicznośćmyśleniahelleni-
stycznegoendogenicznościmyśleniajudaistycznego,któratoopozycjaoferuje
muzarazemmożliwośćzgłębieniatezmistycyzmużydowskiego.Zdrugiejstro-
ny,obiektemnaszegozainteresowaniabędziepodwójna,rumuńsko-żydowska
tożsamośćFundoianuwkontekścieparadygmatuwykluczonegointelektualisty
