Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
uzupełniającesiękoncepcjewspólnotynarodowej.Zatemto,cowy-
różniatedwanacjonalizmy,towłaśnieprojekt,zgodniezktórym
podbanderąjednegonarodumielibyćzłączeniludzie,którychnie
takwielełączyło;żyjącywbardzoróżnychwarunkachpolitycznych,
społecznychiekonomicznych.Wefekciewięc,wobecróżnic,wobu
przypadkachkoniecznedolegitymizacjiodrębnościnarodowejbyło
odwołaniesiędoreligii.
Nacjonalizmujmowanyjestnajczęściejzperspektywypozwala-
jącejzwrócićuwagęnajegopolitycznycharakter.Jednazjegonaj-
bardziejznanychdefinicjizostałastworzonaprzezErnestaGellnera.
Wedługniegonacjonalizmtonjednazteoriipolitycznegolegitymi-
zmu,którażąda,bygraniceetnicznenieprzecinałysięzgranica-
mipolitycznymi”(Gellner1991:9).Inniteoretycyrównieżpróbują
wyodrębnićnacjonalizmkulturowyodpolitycznego(np.Hutch-
inson1995:122-131),czasemnazywająctenpierwszyprotonacjo-
nalizmem.Częstowięcwliteraturzeprzedmiotuwidaćewidentne
rozróżnieniepomiędzyarabizmemanacjonalizmemarabskim(czy
panarabizmem)(por.Dawisha2003).Takierozgraniczeniezpew-
nościąjestużyteczne,gdyżodróżniawyraźnepolityczneroszcze-
niadosamostanowieniaodbardziejmglistychafirmacjiwspólnoty
kulturowej.Tutajcelowobędęunikaćtakiegopodziału.Popierwsze
dlatego,żegłównymzagadnieniemksiążkijestpojawieniesięiupo-
wszechnieniekoncepcjiidentyfikacjiwoparciuonaród,aniena
przykładpolitycznegodążeniadoniepodległości.Takwięcinteresują
mniekulturowe,społeczne,polityczne,ideologiczneiekonomiczne
źródłaidentyfikacjinarodowej,aniepierwszeprzejawypolitycznej
artykulacjinacjonalizmu.Podrugie,takibinarnypodziałnakultu-
rowyipolitycznynacjonalizmsugerujepewnąsekwencjęizależność
przyczynowo-skutkową.Samosformułowanieprotonacjona-
lizmwyrażaprzekonanie,żejesttoniepełna,jeszczeniedoskona-
łaformaiżezczasemrozwijasięiprzepoczwarzawnprawdziwy”
,
ndojrzały”nacjonalizm,czyliwżądaniapolityczne.Takiezałożenie
jestproblematycznezewzględunaswojąteleologię.Ponadtoskry-
waono,wcalenieoczywiste,przekonanieokulturowejispołecznej
genezienacjonalizmupolitycznego;otym,żejestonwyrazemwoli
politycznejjużistniejącegokulturowegonarodu,podczasgdyźród-
10
