Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
silnepowiązaniaŻydówzjudaizmemiArabówzislamem,zajmę
siępoczątkowymirelacjamimiędzyreligiąinacjonalizmem,między
identyfikacjąopartąnagranicachreligijnychatąwspierającąsięna
koncepcjinarodu.Innymisłowy,czytelnikznajdzieturozważaniana
tematrozwojuideinarodużydowskiegoiarabskiego,roliprocesów
modernizacyjnychorazznaczeniareligiidlapowstaniaikrystalizacji
tychdwóchruchównarodowych,arozwójnacjonalizmujestanali-
zowanyzarównowsferzeideowej,jakispołecznej.
Należyrównież,oczywiście,doprecyzowaćrozumienietermi-
nów:nacjonalizmżydowskiiarabski.Tutajodpowiedniobędąsię
oneodnosićdosyjonizmudlaŻydów,adlaArabówdoarabizmu
(bądźpanarabizmu).Przyczynwyborutych,anieinnychnacjona-
lizmów,któreodnosiłysięodpowiedniodoŻydówiArabów,jest
kilka.Jednakżadnąznichniejestprzekonanieomodelowym
charakterzetychdwóchnacjonalizmów.Wczasachichkrystalizacji
anisyjonizm,aninacjonalizmpanarabskiniebyływżadensposób
nlepsze”czyndoskonalsze”odinnychnowych,aniekiedyrównież
narodowych,koncepcjiidentyfikacjigrupowej.Zarównosyjonizm,
jakiarabizmkonkurowałynaareniepełnoprawnych,aczęstoicie-
szącychsięwiększympowodzeniemkoncepcjiwspólnotydlaŻydów
czyArabów.Przedewszystkimbyłytoróżneruchyautonomiczne,
zawężającegranicenarodudopewnegoobszaru.Oczywiściedla
syjonizmunajbardziejkonkurencyjnąideąwEuropieWschodniej
byłnsocjalistycznynacjonalizm”
,reprezentowanyprzezBund,dla
któregojęzykiemnarodowymbyłjidysz,aleteżiwszelkieinnepro-
jektyutworzeniajakiejśformyautonomiidlaŻydów,aleniewPa-
lestynie1.WdobietworzeniasięnacjonalizmówArabowierównież
byliskonfrontowanizalternatywnymikoncepcjamiwspólnoty,jak
osmanizmopartynalojalnościwobecWysokiejPorty,czyliimpe-
riumosmańskiego,lubnacjonalizmopartynalokalnychnarodach,
jaklibańskiczysyryjski.Tekonkurencyjneidentyfikacjeniebyły
wżadnejmierzeodstępstwamiodmatrycy,jakąmiałybywyznaczać
syjonizmiarabizm;stanowiłyrównoprawne,konkurujące,aczasem
1
Więcejoalternatywnychkoncepcjachnarodużydowskiegopor.rozdział
pierwszy.
9
