Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Metoda
21
lowskąanalizęsposobówprezentowaniasięrzeczywistościInnegoScheler
wpisałzatemwhoryzontyaksjologiczne.Odmiennegojejprzekroczenia,jak
widzieliśmy,dokonałHeidegger,lokującokreślonerodzajeprezentowaniasię
rzeczywistościwhoryzontachwydarzającegosiębycia.
AwracającdoHusserla,możemypowiedzieć,żetymhoryzontemprezen-
towaniasięInnegoniejestźródłowowartość,jaktomiałomiejsceuSchelera,
niejesttoteżhoryzontbycia,jakuHeideggera,aletransempirycznasfera
logiczna,któramaumożliwićprzedstawienieprezentującegosięfenomenu
wformienaukiścisłej.ZatrzymajmysięprzezchwilęnaHusserluirozwoju
jegofenomenologicznejmetody.
MetodaiintuicjeHusserlasytuujągowpobliżumyśliPlatonazjego
pragnieniemwgląduwistotęświata,aponadtoprzypisujątemuwglądowi
znaczeniesoteriologiczne.Fenomenologiapozwalającadotrzećdoistotowe-
gordzeniarzeczywistościmastanowićzarównoremediumnakryzysno-
woczesności,jakiprzyczynićsiędonarodzinnowegoczłowieka,czy,jak
mówiHusserl-nowejludzkości.Naturaistoty,eidosu,jestwedługHusserla
intencjonalnaidającasięsformalizowaćprzypomocylogiki,metodynauk
ścisłych,wpoczetktórychzaliczaHusserlswojąfenomenologię8.
GesammelteWerke,Vol.XII,Hrsg.M.Scheler,M.Frings,Bonn1987,s.293.Wcałejksiąż-
ce,oileniezaznaczonoinaczej,przekładytekstówźródłowychpochodząodemnie-J.B.
8PrzypomnijmypokrótcerozwójHusserlowskiejmetody:Husserlbyłzdomumatema-
tykiem.WPhilosophiederArithmetik(1891),swojejpracyhabilitacyjnejnatemattakich
pojęć,jak:wielość,jedność,zbióriliczba,starałsięonsprowadzićjedopewnegoprzeja-
wuliczb.Owakorelacjapomiędzyaktemświadomościitreściąświadomościwskazywa-
łanawpływjegonauczycielafilozofii-FranzaBrentany-ijegozorientowanienaschola-
stykę,atakżerozróżnieniepomiędzyintentioiintentum,takjaktoznalazłozastosowanie
wBrentanypsychologiideskryptywnej.
RówniedecydującadlarozwojunaukiHusserlaokazałasiękrytykawspomnianejhabi-
litacjiprzezGottlobaFregego(1894).Zaatakowałonnpsychologizm”Husserla,czylire-
dukcjędopsychicznychprocesów,iwprowadziłwłasne,ostrerozróżnieniepomiędzypsy-
chologicznymilogicznymwyjaśnianiem.Fregezdecydowanieprzeciwstawiałsięreduk-
cjilogicznejtreścisądzeniadoempiryczno-psychologicznegoznaczeniaprzedstawienia.
Wielokrotnie,pisałFrege,powinnosiębadaćlogiczneznaczenia,ponieważtojestnrzecz
sama”.ProgramowewezwanieHusserlandorzeczysamych”okazałosięodtądlogiczną
strukturą.JakdecydującybyłwpływFregego,pokazałjużpierwszytomBadańlogicznych
(1900)iwyłożonatamkrytykapsychologizmu.
PierwszytomBadańdedykowanybyłCarlowiStumpfowi,przewodnikowizwczesnych
latuniwersyteckich.Stumpfuzupełniłobszarzjawiskfizycznychipsychicznychwyzna-
czonychprzezswegonauczycielaBrentanęotrzeciobszarnstanówrzeczy”,awięctreści
nawiązującychdosądówlogicznych.PojęcietomiałoznaczenienietylkodladziełHus-
serla,alerównieżWittgensteinaczyBudowyświataCarnapa.Obecnośćtreścilogicznej
wwypowiadanymsądzie,nprawdwsobie”inzdańwsobie”,wskazujetakżenainspirację
Bolzanem.HusserlwskutekostrejkrytykiFregegozmieniłujęciekorelacji.Odpowiadają-
cytreścilogicznejaktnieoznaczałjużpsychicznego,alelogiczno-transcendentalnedzia-
łanieświadomości.Wnastępstwietegopojęcie,naktórymopierałasięfilozofiaHusser-
la,amianowicieintencjonalność,niebyłojużpojmowanejakonakierowanienasferępsy-
chiczną,jakuBrentany,alejakoskierowanienasferęlogiczną.
