Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Sposóbbadaniaimetoda:pluralistycznenarracjeoEuropie…
25
różnorodnośćnarracji.PytanieDJakaEuropa?”takżewspołeczeństwach
powschodniejstronieżelaznejkurtynybyłokluczowe,byujawnićpoziom
samoświadomości,zasadniczychprzekonańipoglądówosóbjewypowiadają-
cych.Podobniejakwzachodniejczęścikontynentu,takżetutajEuropęmożna
opisaćjakocośzrazutreściowoiprzestrzennienieokreślonego,czemuróżni
autorzystaralisięnadawaćsenswswoichwypowiedziach.Townichdokony-
wałasiękulturowakreacjaEuropy.Europapowstawała-zupełnieniezależnie
odswojegoznaczenia-wszędzietam,gdziemówionooniejwsposóbinterna-
lizujący.DEuropejskośćEuropyŚrodkowo-Wschodniej”możnazatemwyczytać
zczęstotliwościodnoszącychsiędoEuropywypowiedziperformatywnych
22
.
To,czyosobyzaangażowanepolitycznieuważałytakiezagadnienia,jaknaprzy-
kładpokój,zaelementykonstytuująceEuropę,zależałoodczasuimiejsca.Aby
tenczynnikuwzględnićwwystarczającymstopniu,pominiemytukomponent
normatywny,zakorzenionywobecnierozpowszechnionympojęciuEuropy.
Wniniejszymstudiumpoddanoanalizietakżetakienarracje,którewewspół-
czesnympojęciuniezaliczająsiędoeuropejskiegokanonu.Dokonanownim
rekonstrukcjiinterpretacjiEuropynapodstawieźródełcharakteryzującychsię
wieloperspektywicznościąiautentycznościąhistoryczną.
ZgłębianiewyobrażeńoEuropiewymagaponadtoprzyjęciaperspektywy,
którabyłabyszerszaniżbadaniekonkretnychplanówintegracyjnychbądźfede-
racyjnych.Nawetbowiemwtedy,gdyautorzywypowiedzinatematEuropynie
realizowaliżadnejkonkretnejagendy,toprzecieżpozostawalionipodwpływem
specyficznychspostrzeżeńiskojarzeń,którełączyliztąwypowiedzią.Naprzy-
kładwEuropieŚrodkowejmożnasięspotkaćzpostrzeganiemEuropyjako
DInnego”zarównownegatywnym,jakipozytywnymsensie.Ztegopowodu
napotrzebyanalizyopowieścioEuropie,apelidoDeuropejskiejopiniipublicz-
nej”czyteżodwołańdowartościokreślanychjakoeuropejskiezastosowano
szerokorozumianepojęciewyobrażeńoEuropie.
WizjeEuropynależyrozumiećjakomentalimages,którepowstająwinterak-
cjimiędzyrecepcją,skojarzeniem,doświadczeniemiwyobraźnią.DWyobrażanie
siebiesamego”opisujedziałaniaumysłowe,którekształtująEuropęwwymia-
rzekognitywnyminieustanniejąreorganizująwwymiarzerefleksyjnym
23
.Wymiar
kognitywnyzostajeprzytymwzbogaconyokomponentjęzykowy.Ponieważ
22J.Requate,M.SchulzeWessel,EuropäischeÖffentlichkeit:RealitätundImaginationeiner
appellativenInstanz,[w:]EuropäischeÖffentlichkeit.TransnationaleKommunikationseitdem18.Jahr-
hundert,red.ciż,Frankfurta.M.2002,s.11-39;W
.Schmale,DieEuropäizitätOstmitteleuropas,
DJahrbuchfürEuropäischeGeschichte”2003,nr4,s.188-214.Autoremkoncepcjiaktów
performatywnychbyłJ.L.Austin,ZurTheoriederSprechakte(HowtodoThingswithWords),
Stuttgart1972.
23JęzykoznawcaJörgZinkendokonałweryfikacjitegomodelunapodstawiekulturowego
wyobrażeniaEuropywPolsce.Zob.J.Zinken,ImaginationimDiskurs.ZurModellierungmetapho-
rischerKommunikationundKognition,Bielefeld2002,s.99,pub.uni-bielefeld.de/record/2304889
(dostęp10.06.2020).
