Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.Międzyopozycjąaretorykąpartyjną…
obszaraminieformalnymi
32
.Wprzeciwieństwiedokoncepcjitotalizujących,
któreopierająsięnazałożeniu,żekomunikacjaspołecznajestcałkowiciezależna
odmechanizmówwładzy,strukturysferypublicznejsąwstaniewyjaśnić,jak
działanieaktorówwwarunkachdyktaturyprowadzidoDspecyficznycharan-
żacjiwobszarzemediów”33.Dziękiuwzględnieniurelacjimiędzydziałaniami
aktorówaotaczającymiichstrukturamiwidocznestająsięprzestrzeniedzia-
łaniaorazstopień,wjakimposzczególnesferysąpodporządkowanewładzy34.
Analizastruktursferypublicznejobejmujeanalizęzasięgusterowaniamediami
przezpartięipaństwoorazustalonyprzezniezakresswobodywypowiedzi,
któreopisujązarazemzakresmożliwościwypowiadaniasięautorów,ponieważ
pośredniowpływająnawszczynaniedebatiprzenikaniesięróżnychdyskur-
sów35.Ichźródłembyłm.in.dyskurshegemonialnypartiirządzącychorazich
wytycznedotyczącesterowaniamediami.Oileautocenzuradodatkowozawę-
żałagraniceswobody,otyleautorzyoficjalnipotrafilijeposzerzać,znajdując
takieformywyrazuimożliwościinterpretacyjne,codoktórychniebyłojeszcze
oficjalnychwytycznych.
Publicyścidziałającypozaoficjalnymobiegiemporuszalikwestięstworzenia
sferypublicznej,którabyłabydlainicjatywobywatelskichprzestrzeniądziała-
niaidebatowania.NaprzykładwPolscedziękidrugiemuobiegowiijegowej-
ściuwprzestrzeńpublicznąpowiązaniamiędzyautoramiiwydawcamistwo-
rzyłyzłożonąprzestrzeńkomunikacyjną,wktórejtoczyłysiędebatywychodzące
pozasferęoficjalną.Opozycjoniściantycypowaliprzytymformyobywatelskiego
zaangażowania,którepo1989r.ujętowparadygmaciebadawczymDspołeczeń-
stwaobywatelskiego”.Zmyśląoczeskichautorachpodziemnychopisywano
powstanieDspołeczeństwaniezależnego”,awprzypadkuwęgierskimnawet
zróżnicowane,zorganizowanepoziomoizgruntudemokratycznesecondsociety
36
.
Wniniejszymstudiumwyodrębnionodwiesferypubliczneistniejącewbada-
nychpaństwach:sferęreprezentacyjnąorazsferęalternatywną.Reprezentacyjna
sferapubliczna-nazywanatutakżesferąoficjalnąbądźprzestrzeniąkomunikacji
32J.Requate,ÖffentlichkeitundMedienalsGegenständehistorischerAnalyse,DGeschichteund
Gesellschaft”1999,nr1(25),s.5-32.
33Zperspektywyteoriisystemówzob.Ch.Classen,FaschismusundAntifaschismus.Die
nationalsozialistischeVergangenheitimostdeutschenHörfunk(1945–1953),Köln2004,s.40.
34S.Barck,M.Langermann,J.Requate,KommunikativeStrukturen,MedienundÖffentlich-
keiteninderDDR,DBerlinerDebatte”1995,nr4/5,s.25-38.
35A.Landwehr,GeschichtedesSagbaren.EinführungindiehistorischeDiskursanalyse,Tübingen
2001;W
.Steinmetz,DasSagbareunddasMachbare.ZumWandelpolitischerHandlungsspielräume,
England1780–1867,Stuttgart1993.
36A.Arndt,IntellektuelleinderOpposition.DiskursezurZivilgesellschaftinderVolksrepublik
Polen,Frankfurta.M.2007;E.Hankiss,„SecondSociety”.IsthereanAlternativeSocialModel
EmerginginContemporaryHungary?,DSocialResearch”1988,nr55,s.13-42;H.G.Skilling,
SamizdatandanIndependentSocietyinCentralanEasternEurope,Columbus1989;B.Szymanski,
TheatralerProtestundderWegPolenszu1989.ZumAushandelnvonÖffentlichkeitimJahrzehntder
Solidarność,Bielefeld2012.
