Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
11Uzasadnienie1Terminologia1Obszarbadawczy
Badanianadzwyczajemjakoźródłemprawamająwpolskiejliteraturzenau-
kowejznakomitątradycję.Wszechstronnąanalizęznaczeniaprawazwycza-
jowegojakoregulatorastosunkówspołecznychwspołeczeństwachprzed-
państwowych(pierwotnychczyteżndzikich”wedługdawniejstosowanej
terminologii)zawarłwswychpracachwybitnyantropologBronisławMali-
nowski.Wynikijegobadańmająogromneznaczenietakżedlaprawoznaw-
stwa,skoro-jakpisałCzesławZnamierowski:
jakkolwiekprawozaczynasiędlaortodoksalnegoprawnikadopieroDwunastoma
Tablicami[ł]toprzecieżnZwyczajizbrodnia”winnybardzozainteresowaćprawni-
ków.Szczególnietych,którzychcielibysobierazjeszczepostawićwszystkiesubtelne
iuciążliwezagadnienia,dotyczącenormyzwyczajowej.nZwyczaj”jestterminemnie-
bezpieczniewieloznacznym.Iznówdobrzebybyłojaknajdobitniejpodkreślićdwa
różneznaczenia,wydobytetrafnieprzezautora.Wjednymznaczeniu,czystoformal-
nym,normazwyczajowaprzeciwstawiasięstanowionejpoprostusposobemswego
powstaniaiobowiązywania.Wdrugim,zwyczajprzeciwstawiasięprawu,jakprzepis
oinnymzakresietreści.[ł]Zwyczajobejmowałbytuwszelkienormyocharakterze
umownymidotycząceczynnościkonwencjonalnych,kuktórymnieprąnaszgłębi
życiawyrastającepopędy1.
Przedstawiającswójpoglądodnośniedoprawaistniejącegowspółcześnie,
samB.Malinowskistwierdzał,iż:
naszewłasneprawojestniczyminnym,jakzwyczajemozasadniczejmocyobowiązu-
jącej,zwyczajem,któryzabezpieczasprawnefunkcjonowanienaszychinstytucji;zwy-
czajem,znajdującymposłuchnietylezbojaźniprzedkarami,leczdlaprzyczynowie-
ległębszych[ł].Sądzę,żepodtymwzględemniemazasadniczegobrakuciągłości
pomiędzynaszymwłasnymspołeczeństwem,aspołeczeństwemludówpierwotnych2.
1Cz.Znamierowski,Przedmowa,[w:]B.Malinowski,Prawo,zwyczaj,zbrodniawspołecz-
nościdzikich,Warszawa2001,s.IX.
2Ibidem,s.16-17.
11
