Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
byłm.in.podobnyprzywilejnadanyszlachciefrancuskiejprzez
JanaDobregowpołowieXIVwieku.HabeasCorpusActmazu-
pełnieinnycharakteriwogólenicniemawspólnegoztamtymi
stanowymiprzywilejamipóźnegośredniowiecza.
Takiezabawneprzechwalaniesię,żeśmytosamo,coAnglicy
wymyśliliwXVIIwieku,mielijużwXVwieku,przesłanianam
tylkoto,cowPolscebyłoistotnieoryginalne,swoisteiponiekąd
imponujące.Boczyżniejestnaprzykładzachwycające,żeten
naródtaksięwstarożytnychRzymianachzakochał,iżstarałsię
naśladowaćrzymskiustrój?Tutajistotniemożemypowiedzieć,że
aczkolwiekEuropazczasówrenesansuireakcjikatolickiejule-
gałaczarowiczasówłacińskich,tojednaknikttakdalecewna-
śladowaniukonstytucyjnychwzorówrzymskichwtymczasienie
poszedłjakPolacy.CałyustrójRzeczypospolitejwXVIIwieku,
łączniezliberumveto,towyjątkowy,zaistemaurrasowskiwpływ
estetycznychzachwytówdlacywilizacjistarożytnegoRzymu,
przeniesionydokrajusosen,wierzbibrzóz.
Przestrzegamjeszczeprzedjednymczęstospotykanym
anachronizmem.Lubimyotowypowiadaćwchwilachpodnio-
słychzdania,zawartewakcieuniihorodelskiej,omiłościwśród
narodów.ToSienkiewiczwodpowiedziBrandesowi1zacytowałte
zdaniaiodtegoczasuniemaszanującegosięzjazdurodaków,na
którymbysięobeszłobezichcytowaniajakoniezbitegodowodu,
1NaaktuniihorodelskiejSienkiewiczpowoływałsięwpolemiceztwier-
dzeniaminorweskiegopisarzaBjørnstjerneBjørnsona(zob.H.Sienkie-
wicz,OdpowiedźnaartykułBjörnsona,w:PismaHenrykaSienkiewicza,
tomXXXV,Warszawa1912,s.143-158).ZduńskimkrytykiemGeorgiem
Brandesem(międzyinnymi)Sienkiewiczpolemizowałnatematpowie-
ścihistorycznej(zob.H.Sienkiewicz,Opowieścihistorycznej,„Słowo”
(Warszawa),nr98-101z30kwietnia-3maja1889).Winnymartykule
(UniahorodelskaiNeminemcaptivabimus,„Wiadomości”,nr392
z4października1953)Mackiewiczpoprawnieprzypisałpowołaniesię
przezSienkiewiczanaaktuniihorodelskiejpolemicezBjørnsonem.
10
