Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
KrzysztofMarchlewicz
ibeztroskawsprawachmaterialnych,aleniewpłynietona-pozytywny
wogólnymrozrachunku-bilansdokonańgenerała.Nieojegorewizjęwtym
tekściezresztąchodzi.Moimzamiaremjestjedynieuzupełnienieutrwalo-
negowhistoriografiiwizerunkuJ.N.Umińskiegoododatkowe,mniejoficjalne
akcenty.Chciałbymteżzastanowićsięnadtym,nailetypowedlaemigrantów
zjegowarstwyspołecznejbyłyproblemyzzadłużeniemorazczyrzutowały
onenakarierępublicznągenerałaisposób,wjakibyłonpostrzegany.
***
Zanimprzyjrzymysiętułaczymepizodomwżyciunaszegobohatera,przypo-
mnijmykrótkowcześniejszejegoetapy.J.N.Umińskiurodziłsię22stycznia
1778r.wwielkopolskimCzeluścinie2.ByłsynemstarostybielskiegoHilarego
ijegożonyFranciszkizRyszewskich.Rodziceprzyszłegogenerałanależeli
dostosunkowozamożnejszlachty,toteżwdzieciństwienaniczymmunie
zbywało.NaukimłodyJ.N.UmińskipobierałwpojezuickiejszkoleweWscho-
wie.Opuściłniedługopośmierciojca(1791r.)izamieszkałwPoznaniu.
Moment,któryzdecydowałojegodalszymżyciu,nastałwlutym1794r.To
wtedystojącynaczelePierwszejBrygadyKawaleriiNarodowejbrygadierAn-
toniMadalińskimianowałgoswoimadiutantem.UjegobokuJ.N.Umiński
wziąłudziałwpowstaniukościuszkowskim,zaco-jakoniepełnoletni-uka-
ranyzostałpóźniejprzezwładzepruskiewysokągrzywną.
W1795r.J.N.UmińskiznalazłsięwDreźnie.Wszedłwkrągemigracyj-
nychpolitykówrepublikańskichinawiązałkontakty,którezaowocować
miałykilkalatpóźniej.KiedyFrancuziwkroczyliw1806r.doWielkopolski,
natychmiaststawiłsięwPoznaniu,byoddaćsiędodyspozycjipolskiemuoto-
czeniuNapoleona3.Gen.JanHenrykDąbrowskimianowałgowówczasdo-
wódcąszwadronugwardiihonorowej,przydzielonegojakoasystacesarzowi.
NastępnieJ.N.Umińskiobjąłkomendę1.pułkustrzelcówkonnych.Najego
czelew1807r.walczyłzezmiennymszczęściemnaPomorzu.Ostatecznie
trafiłdopruskiejniewoli,zktórejwróciłdopieropozawarciupokojuwTylży.
KolejnelataprzynosiłyJ.N.Umińskiemunowewyzwania.Wpaździerniku
1807r.zostałzastępcądowódcy5.pułkustrzelcówkonnych.W1809r.bił
sięprzeciwkoAustriakom,którzywkroczylidoKsięstwaWarszawskiego.
ZazasługiwtejkampaniiotrzymałKrzyżVirtutiMilitariiawansdostopnia
2Dataimiejsce-różneodpodawanychwstarszychopracowaniach-wedługustaleń
B.J.Umińskiego.Zanimrównieżdalszelosybohatera;vide:B.J.Umiński,GenerałJanNepo-
mucenUmiński1778–1851,Wrocław1991,s.31in.
3Cf.:D.Łukasiewicz,ΠZziemiwłoskiejdoPolski”.JanHenrykDąbrowskinaczelepowstania
1806roku,[wi]GenerałJanHenrykDąbrowski1755-1818.W200rocznicęśmierci,red.W.Molik,
Poznań2018,s.63-67.