Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GenerałJanNepomucenUmiński(1778-1851)…
21
pułkownika.Wśladzatymposzłodowództwo2.(przemianowanegopóźniej
na10.)pułkuhuzarów.Naczeletejjednostkiwziąłudziałwwyprawiemo-
skiewskiej,walczącm.in.podBorodinoinadBerezyną.ZRosjiwróciłzra-
nami,francuskąLegiąHonorowąnapiersiiawansemnagenerałabrygady.
Dalsząkampanięprzeciwkoarmiomszóstejkoalicjiodbywałjakodowódca
brygadyjazdy.Zakończyłwpaździerniku1813r.podLipskiem,gdzie
-ranny-dostałsiędoniewoli.
WarmiiKrólestwaPolskiegoJ.N.Umińskiotrzymałzrazudowództwo
brygadywdywizjistrzelcówkonnych.Wewrześniu1815r.złożyłjednak
wniosekozwolnieniezesłużby,zdaniemniektórych-chcącuniknąćodpo-
wiedzialnościzamalwersacjepopełnionewtrakcieorganizacjijednostki,
wedługinnych-niemogącpogodzićsięzestosunkamipanującymiwkon-
stantynowskimwojsku4.Przezjakiśczaszajmowałsięgłówniesprawami
kurczącegosięmajątkurodzinnego.W1816r.zawarłzwiązekmałżeński
zMagdalenązGembartówiwkrótcedoczekałsiępotomstwa.Nadosobistym
życiemgenerałaszybkozebrałysięjednakchmury.W1819r.zmarłjego
urodzonyrokwcześniejsyn,aw1821r.J.N.Umińskistraciłżonę.Zadłużony
iskonfliktowanyzrodzeństwemnatlerozliczeńfinansowych,generałrobił
comógł,byuratowaćpozostającywjegorękachmajątekwSmolicach.
Przytymwszystkimpozostawałaktywnypolitycznie.Od1820r.angażo-
wałsięwdziałalnośćWolnomularstwaNarodowego.W1821r.znalazłsię
wgroniezałożycieliTowarzystwaPatriotycznego.Inwigilowanyprzezwła-
dzepruskie,w1826r.zostałaresztowany.Zaprzynależnośćdonielegalnego
stowarzyszeniaskazanogonasześćlattwierdzy.Karęodbywałpoczątkowo
wtwierdzytoruńskiej,apotemwGłogowie.Wlutym1831r.zbiegłzwię-
zieniaiprzedostałsiędoWarszawy.Objąłdowództwo1.KorpusuJazdy
ikilkadnipóźniejbiłsięnajegoczelepodGrochowem.UdziałJ.N.Umiń-
skiegowpowstaniulistopadowymmiałjaśniejszeiciemniejszestrony.Wio-
sennedziałaniasiłdowodzonychprzezgenerałakrytycznie-choćniezbyt
sprawiedliwie-oceniłWódzNaczelnygen.JanSkrzynecki,którypozbawił
J.N.Umińskiegodowództwakorpusu.Przywróciłmujewsierpniu1831r.
nowygłównodowodzącygen.HenrykDembiński,dziękiczemuJ.N.Umiń-
skimógłchlubnieodznaczyćsięwobronieWarszawy5.Poupadkustolicy
opowiadającysięzadalsząwalkągenerałruszyłzresztąpolskiejarmiido
ModlinaiSłupna.23września1831r.obradującywPłockuSejmmianował
4StreszczeniedyskusjinatentematipróbaobaleniazarzutówstawianychJ.N.Umińskie-
mu-vide:B.J.Umiński,op.cit.,s.129-133.
5M.Tarczyński,Bitwawarszawska,6-7września1831r.,[wi]PowstanieListopadowe
1830-1831.Dziejewewnętrzne.Militaria.Europawobecpowstania,red.W.Zajewski,Warsza-
wa1990,s.341-342,346.