Życie religijne Tatarów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XIX wieku

Artur Konopacki

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-235-1107-6

DOI:

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2010

Liczba stron:

255

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Konopacki, Artur. Życie religijne Tatarów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XIX wieku. Red. . Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2010, 255 s. ISBN 978-83-235-1107-6

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Konopacki, A.

T1 Życie religijne Tatarów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XIX wieku

PB Uniwersytet Warszawski

PP Warszawa

YR 2010

SN 978-83-235-1107-6

Bibliografia BibTex:

@Book{ 168416, author = "Konopacki, Artur", editor = "", title = "Życie religijne Tatarów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XIX wieku", publisher = "Uniwersytet Warszawski", year = "2010", address = "Warszawa", isbn = "978-83-235-1107-6" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Konopacki, Artur

ED -

TI - Życie religijne Tatarów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XIX wieku

PB - Uniwersytet Warszawski

CY - Warszawa

PY - 2010

SN - 978-83-235-1107-6

ER -

Netografia (standard APA):

Konopacki, Artur. Życie religijne Tatarów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XIX wieku [baza danych online] Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2010 [dostęp: 28 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/zycie-religijne-tatarow-na-ziemiach-wielkiego-ksiestwa-litewskiego-w-artur-konopacki-168416.

religia, Tatarzy, Wielkie Księstwo Litewskie

Prezentowana książka przez pryzmat islamu przedstawia historię osadników tatarskich przybyłych do Wielkiego Księstwa Litewskiego w XIV stuleciu. Poruszono w niej różne aspekty ich życia religijnego na przestrzeni XVI-XIX wieku. Pracę zaopatrzono w...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-235-1107-6

DOI:

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2010

Liczba stron:

255

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wstęp10
Źródła18
Rozdział I: Tatarzy żołnierze-osadnicy22
Geneza osadnictwa tatarskiego22
Na Litwie25
Nowy etap stosunków28
Status społeczny i prawny osadników tatarskich38
Tatarzy w miastach43
Rozdział II: Islam – religia Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego60
Narodziny islamu60
Doktryny religijne63
Rytuały religijne66
Święta muzułmańskie – rok obrzędowy70
Islam i Tatarzy w Wielkim Księstwie Litewskim72
Rozdział III: Rozwój gmin muzułmańskich, tzw. dżemiatów84
Dżemiat84
Duchowieństwo86
Wakuf95
Meczety99
Fundacje meczetów111
Cmentarze120
Rozdział IV: Rękopiśmiennictwo muzułmanów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego126
Rodzaje rękopiśmiennictwa126
Koran133
Tefsiry138
Kitaby140
Chamaiły142
Daławary153
Inne rodzaje rękopiśmiennictwa religijnego; jego twórcy – pisarze, kopiści154
Rozdział V: Tatarzy litewsko-polscy w XIX wieku162
Trudne czasy162
Tatarzy w Cesarstwie Rosyjskim w XIX wieku164
Prawo budowy meczetów w Cesarstwie Rosyjskim w XIX wieku169
Dżemiat w Studziance i Winksznupiu187
Znaczenie meczetów w życiu religijnym Tatarów199
Zakończenie202
Aneks206
Bibliografia219
Streszczenia236
Indeks osobowy245
Indeks geograficzny252

Wstęp

skiego,najakichprawachiktoichosiedlał?Jeżeliwyznawaliinnąwiarę,toczy

niktniepróbowałichnawracaćnachrześcijaństwo?Kimbyliichduchowni,jak

przedstawiałasięichspuściznarękopiśmiennicza?Czysamitworzyliswojeksię-

gi,czybylijedyniebiernymikopistami?Aichmeczety?Ktojebudował,ﬁnanso-

wał,czywolnobyłojewznosićwpaństwie,któreborykałosięzproblemamina-

jazdówtatarskich,apóźniejtureckich–zatemzislamem?Jakfunkcjonowało

życiereligijneTatarówwCesarstwieRosyjskimwXIXwieku?Czyporzucali

swojąreligię,ajeślitak,to:dlaczego,jakiebyłypowody,motywacje?

CezurąprzyjętąwpracyjestokresodXVIdoXIXstulecia.Okresnowożyt-

nywżyciureligijnymTatarówzamieszkującychWKLbyłbowiemczasemich

okrzepnięciawstrukturachpaństwapolsko-litewskiego.Społecznośćtapodlega-

łajednocześniepowolnemuprocesowitransformacjispołeczno-politycznej,po-

dobniejakcałespołeczeństwoRzeczypospolitejObojgaNarodów.

TatarzynaziemiWKLstanowilihomogenicznąwspólnotęetnicznąireligijną.

Mimotoulegalipowolnej,wielopłaszczyznowejasymilacji.Możemyjąprześledzić

zwłaszczanaprzykładzieasymilacjijęzykowejikulturowej.Tatarzyporzuciliswój

język,strój,niektórezwyczaje,zachowalijednakwłasnąreligię–islam,któryna

przestrzeniwiekówuległswoistejHeuropeizacji”.

TatarzywokresieXVI–XVIIIstuleciastaralisięowłączenieichspołeczności

dopełnoprawnejszlachty,leczjakoHniewierni”niemielinatoszans.Rzeczpospo-

litaObojgaNarodówtopaństwowielunarodowości,konfesji;wystarczyprzypo-

mnieć,żewroku1655wWilnieznajdowałysię23kościołykatolickie,10cerkwi

unickich,2cerkwieprawosławne,świątynieewangelickie:luterańskaikalwińska,

bożniceStaregoZakonu,meczettatarski.JużwXVIIwiekumówiono,żenigdzie

naświecienieczcisięBogawsposóbtakrozmaity,jakwWilnie33.

WiekXIXtookreswielkichzmianrównieżwśrodowiskutatarskim.Uznanie

prawszlacheckichTatarówżyjącychwCesarstwieRosyjskim,włączenieichdo

tzw.dworiaństwa,przyczyniłosiędokształtowaniawarstwytatarskichurzędni-

ków.Podziałpaństwapolsko-litewskiegospowodował,żefunkcjonującewjego

ramachspołecznościzostałyrozbite.Zmianasytuacjispołecznejwymusiłaprze-

noszeniesiędomiastwposzukiwaniupracy.Przemianomulegałorównieżżycie

religijne.Odroku1831społecznośćtatarskazziemdawnegoWielkiegoKsięstwa

LitewskiegozostałapodporządkowanaTaurydzkiemuMahometańskiemuZarzą-

dowiDuchownemuimuftiemukrymskiemu.Nowezasadybudowyświątyń,ko-

niecznośćzatwierdzaniaichprzezposzczególneszczebleadministracjicarskiej

oznaczałytrudneikosztowneprzedsięwzięcia.

Wartowymienićjeszczejedenargumentzatakpostawionącezurą.Otóż

dokońcawiekuXIXpomimorozbiorówTatarzyfunkcjonowaliwramachjedne-

goorganizmupaństwowegozformalnymoczywiściepodziałemnaCesarstwo

RosyjskieiKrólestwoPolskie.PoutraciesuwerennościprzezRzeczypospolitą

33A.Niemczykowa,MojeWilno,[w:]EuropaNieprowincjonalna,podred.K.Jasiewicza,Lon-

dyn–Warszawa1999,s.96.

Brak wyników

Życie religijne Tatarów na ziemiach Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVI-XIX wieku

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra