Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ł.T.Sroka,ŻydziwKrakowie.Studiumoeliciemiasta1850–1918,
Kraków2008,ISBN978–83–7271–465–7,©byWNUniwersytetuPedagogicznego2008
WażnemiejscewżyciupolitycznymKrakowazajmowałymiejsco-
werodyarystokratyczneorazhierarchiakościelna.Naczołowejpozycji
znajdowalisiękonserwatyści,przedewszystkimdziękiwieluprzywód-
comosilnejosobowościuzyskaliszerokieuznaniespołeczne,wpływy
wurzędachiwśrodowiskuakademickim.Ichgłównymorganempra-
sowymbył„Czas”.Konsekwentniebudowaliswojąpozycjędemokra-
ci;napoczątkuXXwiekustalisięjednąznajpoważniejszychsiłpoli-
tycznychwmieście.Wydawanaprzezdemokratów„NowaReforma”
zaliczałasiędonajbardziejopiniotwórczychdzienników.Znaczące
miejscenasceniepolitycznejzajmowalirównieżsocjaliści.Systema-
tycznierozwijaliswojądziałalnośćmimolicznychprzeszkód.Chociaż
ichprzywódcyczęstowywodzilisięzstosunkowodobrzesytuowanej
inteligencji,topragnęlidziałaćnarzeczludziprostychibiednych.Nie
zdołaliuzyskaćzbytwieluprzedstawicieliwgremiachwładzyiwśro-
dowiskachopiniotwórczych,aitakichdziałalnośćwywoływałazde-
cydowanysprzeciwprzeciwnikówpolitycznychisporejczęściducho-
wieństwakatolickiego.Donajbardziejutalentowanychipopularnych
politykówtegośrodowiskanależałIgnacyDaszyński,twórcaPolskiej
PartiiSocjalno-DemokratycznejGalicjiiŚląska,posełdowiedeńskiego
Parlamentu,radnykrakowski,doskonałyorator14,awlatach1893–
1919redaktoriwydawcadziennika„Naprzód”15.
Rozwójprzemysłu,relacjezawodowe
NaprzełomieXIXiXXwiekuszczególnegoimpetunabrałarozpoczęta
kilkadziesięcioleciwcześniejindustrializacja.Chociażtransformacja
gospodarczanieuzyskałaimponującychnaskalęeuropejskąrozmia-
rów,tostałasięwidoczna.Rozwijającesięgospodarczomiastomogło
podejmowaćifinansowaćnoweinwestycje,któreczyniłyjenowocze-
snymiprzyjaznymmieszkańcom.Największeprzedsięwzięciestano-
wiłabudowawodociągów,któreuroczyścieoddanodoużytku14lutego
1901roku.JużwpołowieXIXwiekupowstałypierwszepołączeniako-
lejowe16.W1882rokuuruchomionotramwajkonny,którypocząwszy
od1901roku,sukcesywniezastępownoelektrycznym.Inwestycjomto-
warzyszyłodużezainteresowanieopiniipublicznej.Studiaprasoznaw-
14Zob.M.Śliwa,Sylwetkipolskichsocjalistów.Studiaiszkice,Kraków2000,
s.64–78.
15Zob.W„naprzodowym”stylu.Materiałyzsympozjumw110rocznicęukazania
siękrakowskiego„Naprzodu”,podred.H.KosętkiiA.Toczka,Kraków2004.
16Dnia13października1847otwartoliniękolejowązKrakowadoMysłowic.Zob.
J.Demel,PoczątkikoleiżelaznejwKrakowie,Kraków1954.
24
