Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ł.T.Sroka,ŻydziwKrakowie.Studiumoeliciemiasta1850–1918,
Kraków2008,ISBN978–83–7271–465–7,©byWNUniwersytetuPedagogicznego2008
Niemożnapominąćopracowańpoświęconychhistoriikultury
isztuki.Tegorodzajupracedokumentująmaterialneśladywielowie-
kowejobecnościŻydówwKrakowie.W1935rokuwKrakowiezostał
wydanyPrzewodnikpożydowskichzabytkachKrakowaopracowany
przezMajeraBałabana.Wśródwspółczesnychpracwyróżniająsię:Ży-
dowskiezabytkikrakowskiegoKazimierza(Kraków1990)autorstwa
MichałaRożkaorazKatalogzabytkówsztukiwPolsce,tomIV:Mia-
stoKraków,częśćVI:KazimierziStradom.Judaica:bóżnice,budowle
publiczneicmentarze,podredakcjąIzabelliRejduch-SamkowejiJana
Samka(Warszawa1995).
Wymienionepowyżejpracewwiększościukazałysiępo1989roku.
Niejesttoprzypadek.Otóższczególnyrenesanszainteresowaniatema-
tykążydowskąwPolscenastąpiłwrazzezmianąustrojupolitycznego.
Stałosiętakzasprawąupadkucenzury,któraobowiązywaławokresie
PRL15,atakżegłębokichprzemianspołecznych.Polacyzapragnęlipo-
lacywXIX–XXwieku.StudiaofiarowaneProfesorowiMariuszowiKulczykowskiemuw
70.rocznicęJegourodzin,podred.K.Ślusarka,Kraków2002,s.53–60;L.Mroczka,Kra-
kowianie.Szkicedoportretuzbiorowegowdobieindustrialnejtransformacji1890–1939,
Kraków1999;W.Najdus,Ewolucjastowarzyszeńrzemieślnikówgalicyjskichwlatach
1772–1918,[w:]DrobnomieszczaństwoXIXiXXwieku.Studia,podred.S.Kowalskiej-
Glikman,t.III,Warszawa1992,s.68–130;I.Schiper,Dziejehandlużydowskiegona
ziemiachpolskich,Warszawa1937;dwutomowapracazbiorowapodred.I.Schipera,
A.TartakoweraorazA.Hafftki,zatytułowanaŻydziwPolsceOdrodzonej(Warszawa
1932–1933);R.Sikorski,Krakówwroku1900orazjegopodziaładministracyjnywciągu
XIX.stulecia,Kraków1904;J.Tenenbaum,ŻydowskieproblemygospodarczewGalicji,
Wiedeń1918;B.Wasiutyński,LudnośćżydowskawPolscewwiekachXIXiXX.Stu-
diumstatystyczne,Warszawa1930.
15Mimopaństwowychsubwencjibadanianaukowepoświęconeszerokorozumia-
nejtematyceżydowskiejwokresiePRLniemogłysięswobodnierozwijać.Dosadnie
stwierdzatoRafałŻebrowskiodnoszącsiędosytuacji,wjakiejznajdowałsięŻydow-
skiInstytutHistoryczny:„Jednakmimodużegodorobkunaukowego,bogatychzbiorów
archiwalnych,muzealnychibibliotecznych,aprzedewszystkim–zatrudnianiakadry
specjalistówwysokiejklasy,niemógłrozwinąćdziałalnościnaszersząskalę.Przezcały
bowiemokresPolskiLudowejwładzekomunistycznelansowałyobraznaszegokraju
jakopaństwajednolitegopodwzględemnarodowościowym,akcentująctymsamymjego
odmiennośćodRzeczypospolitejObojga–awłaściwie–WieluNarodów.Wtymukła-
dziepodtrzymywanieistnieniaInstytutusubwencjamizkasypaństwowejmiałoprzede
wszystkimsłużyćjakożywaegzemplifikacjatezyobrakuantysemityzmuprzedstawicie-
liobozurządzącego,zwłaszczapotragicznychwydarzeniachMarca68,gdynaskutek
nagonkiantysyjonistycznej(wistocieantysemickiej)nastąpiłaostatniafalaeksodusu
Żydówpolskich”.R.Żebrowski,Wprowadzenie,[w:]StudiazdziejówŻydówwPolsce.
Materiałyedukacyjnedlaszkółśrednichiwyższych,t.I,Warszawa1995,s.7.Polity-
kęwymazywaniaztożsamościnarodowejstosowanotakżewstosunkudoinnychgrup
społecznych,doskonałymtegoprzykłademjestziemiaństwo.JakpiszeKazimierzKarol-
czak:„Wpowojennejrzeczywistościnieprzewidzianomiejscadlaziemian,którychnie
tylkopozbawionowłasności,odciętoodkorzeni,alepróbowanoteżwymazaćzpamięci,
10
