Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Postmortem.WizerunekZygmuntaAugustawłacińskiejliteraturzefuneralnej
13
Tekstinskrypcjiodsyłazatemdotradycjipisarstwabiograficznegoiwtakim
kontekściewartogoumieścićorazrozważyć,nailenakreślonywsłowachepi-
tafiumobrazzmarłegowładcyzgodnyjestzrenesansowąpraktykąbiograficzną.
Dodaćwarto,żecierpliwośćkrólazostałauwzględnionatakżewtreścidewizy
znajdującejsięnarewersiemedaluwybitegow1571r.Sentencjatabrzmiała:
DDVRVMPACIENTIAFRANGO”(DTwardośćcierpliwościąprzełamuję”).
EdwardRaczyński,komentująctesłowa,stwierdził,żeodnosząsięonedocha-
rakterumonarchyidocałegojegopanowania.Cierpliwośćkrólaprzeradzała
się,jegozdaniem,wsłabośćinieumiejętnośćpodejmowaniadecyzji,między
innymiwsprawachreligii9.
HannaDziechcińskazauważyła,żebiografistykahumanistycznatymróżni
sięwodmoralizatorskichżywotówśredniowiecza,że:
zmierzadopodkreśleniaindywidualnychcechbohateraorazsławieniajegocnót
stawianychjakoprzykładgodnynaśladowania.Złożyłosięnatowieleczynników,
zaśwsposóbnajbardziejbezpośrednioddziałałtukultindywidualnościipotrzeba
Dsławy”jakorozgłosuzdobytegoosobiście,własnymzasługami10.
Należałobynadmienić,żejużsamatematykafuneralnawspółgrałazrene-
sansowąbiografiąpanegiryczną,gdyżimplikowałazwyklepochwałę
11
.Ponadto
wdobierenesansutwórcystaralisięnieutracićzpolawidzeniapanującegojako
zwykłegośmiertelnika.Dlategomiędzyinnymiupamiętniajączmarłychwładców,
łączyliwątkizwiązanetakzżyciemprywatnym,jakipublicznym
12
.Nałacińskie
utworypowstałepośmierciZygmuntaAugustawartowięcpatrzećnietylko
przezpryzmatwydarzeńhistorycznych,lecztakżezwrócićuwagęnazawartą
wnichcharakterystykęzmarłego.Zgodniezrenesansowąpraktykąbiograficzną
tekstinskrypcjinanagrobkuZygmuntaAugustapodkreślaosobowośćicha-
rakterkróla,atakżekierujeuwagęodbiorcynatecechy,któremiaływpływ
napodejmowaneprzezniegodecyzje.Zcytowanychwyżejsłówwyłaniasię
władca,którypozostawałwstaniegotowościdorozstrzyganiaróżnychkwestii,
alezostrożnościązabierałsiędoczynów.Króljawisiętakżejakoczłowiek
cierpliwyiżyczliwy.Wpierwszychdwóchczłonachśrodkowejpartiiinskrypcji
nagrobnejujętopublicznywizerunekwładcy,wtrzecimiczwartymnaszkicowa-
nojegoportretprywatny.Wartozauważyć,żeakcentująccechyindywidualne
9
E.Raczyński,Gabinetmedalówpolskichoraztych,któresiędziejówPolskityczą:począw-
szyodnajdawniejszychażdokońcapanowaniaJanaIII(1513–1696),t.1,Wrocław1838,s.100;
por.K.Gołąbek,ZygmuntAugustwewspomnieniuKrzysztofaRadziwiłła„Pioruna”,w:Ecclesia–
regnum–fontes.Studiazdziejówśredniowiecza,red.S.Gawlas,K.Gołąbek,M.Janicki,R.Micha-
łowski,M.Piber-Zbieranowska,P
.Węcowski,Warszawa2014,s.287-295.
10H.Dziechcińska,Biografstykastaropolskawlatach1476–1627(kierunkiiodmiany),Wro-
cław1971,s.12.
11Ibidem,s.17.
12T
.Jakimowicz,TemathistorycznywsztuceostatnichJagiellonów,Warszawa-Poznań1985,
s.113.
