Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Osoby,którychmasaciałaijegoskładniezmieniająsięwczasie,sąwrównowadzeenergetycznej,
toznaczywydatkienergetyczneichorganizmusąwcałościzabezpieczoneprzezenergiędostar-
czoną.Energiapobranaprzezorganizmczłowiekapochodzizeskładnikówodżywczych,którepo
spożyciuulegajątrawieniuiwchłanianiu.Natomiastenergiaoddanajestsumąenergiizwróconej
dośrodowiskajakociepłoiwykonanejpracy.Worganizmieczłowiekaokołopołowauwalnianej
podczasreakcjichemicznychenergiijesttraconadootoczeniawpostaciciepła.Pozostałaczęść
wynikającazpracypochodziztransportumiędzybłonowegocząsteczek,transportumiędzykom-
partmentamiciałaorazdoinazewnątrzorganizmu,pracymechanicznejwłókienmięśniowych
orazpracychemicznejkoniecznejdowzrostu,utrzymaniaigromadzeniainformacjiienergii.
METAbOLIZMENERGETYCZNYIAZOTOWY
Większośćwydatkuenergetycznegoorganizmujestzwiązanazprocesamipozaświadomąkon-
trolą.Tylkoprzezzwiększeniewysiłkufizycznegoczłowiekmożewpływaćnajegowielkość.
Całkowitywydatekenergetycznyczłowiekazwiązanyzjegofunkcjonowaniemwśrodowisku
ipracązawodowąnazywasięcałkowitąprzemianąmaterii.Składasięnaniąpodstawowaprze-
mianamateriiiprzemianaponadpodstawowa,naktórąskładająsiętermogenezaorazswoiste
dynamiczne(ciepłotwórcze)działaniepokarmu,atakżeaktywnośćfizyczna(ryc.2.1).
Aktywność
zyczna
10–30%
TEF
~10%
;MR
60–75%
Kluczowedeterminanty
•Wiek
•Płeć
•Czynnikiśrodowiskowe
•Czynnikikulturowe
•Dieta
•Wiek
•Aktywnośćfizyczna
•Otyłość
•Insulinooporność
•Masabeztłuszczowa
•Masatłuszczowa
•Płeć
•Wiek
•Genom
TEF-termicznedziałaniepokarmu;
BMR-podstawowaprzemianamaterii.
Rycina2010Całkowitywydatekenergetycznyorganizmu.
Metabolizmenergetycznyorganizmupodlegalicznymregulacjomzarównohormonalnym,
jakisprawowanymprzezinneczynniki,np.krótkołańcuchowekwasytłuszczowe(SCFA),
oczymbędziemowawdalszejczęścitegopodręcznika.Dziękitemumożliwejestzachowa-
niedynamicznejrównowagimiędzywydatkowaniemapozyskiwaniemenergiiprzezorganizm,
8
Żywieniejakoniezbędnyczynnikżycia–podstawyfizjologii