Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
formacjiksenobiotyków,stwierdzonowkomórkachnabłonkajelitowegowokolicyszczytowej
kosmkówjelitowych.Wregionietymodnotowanorównieżwysokąaktywnośćukładówenzy-
matycznychpodtrzymującychaktywny,skierowanydoświatłajelita,transportksenobiotyków.
DziękitymmechanizmomIIIfazametabolizmuksenobiotykówobniżastężeniekomórkowe
ksenobiotykówwewnętrzuenterocytów,redukującprzeztoznaczącoogólnąliczbęsubstancji
toksycznychtransportowanychdowątrobyżyłąwrotną.Kluczowąrolęwtymmechanizmieod-
grywaglikoproteinaP
,białkoumiejscowionewbłonachkomórkowych,któreusuwasubstancje
obcedlaorganizmu(wtymleki)zwnętrzakomórek,zapobiegającichkumulacjiiutrudniając
osiąganiemiejscdocelowych.BiałkotonależydorodzinybłonowychtransporterówABC,bio-
rącychudziałwprzenoszeniucząsteczekprzezbłonękomórkowąwbrewgradientowistężeń,
cowymaganakładuenergiipochodzącejzhydrolizyATP
.GlikoproteinaPjestpierwszymod-
krytymprzedstawicielempodrodzinyB,dlategoteżznanajestpodskrótowąnazwąABCB1,
azwyczajowonazywanajestbiałkiemopornościwielolekowej1(MDR1),comazwiązek
zlekoopornościąliniikomóreknowotworowych,wktórychuleganadekspresji.
GlikoproteinaPjestproduktemekspresjigenumdr-1.Wprzypadkukomóreknowotworowych
glikoproteinaPwarunkujeichopornośćnastosowanechemioterapeutyki,ajejstężeniejest
skorelowaneujemniezezwiększonąekspresjągenumdr-1wkomórkach.Wysokiestężeniegli-
koproteinyPodnotowanonapowierzchnikomórekpełniącychfunkcjewydzielnicze,między
innymikomórekkorynadnerczy,kanalikówżółciowychwątroby,nabłonkaproksymalnegood-
cinkakanalikównerkowychiprzewodówtrzustkowych.Niższypoziomekspresjitegobiałka
stwierdzonowkomórkachnabłonkajelit,śródbłonkanaczyńwłosowatychmózgu,płuc,łoży-
ska,komórkachwydzielniczychjajnikóworazkomórkachukładulimfatycznego.Natejpod-
stawiemożnaprzypuszczać,żeglikoproteinaPbierzeudziałwtransporcieodkomórkowym
czynnikówendogennych,oczymmógłbyświadczyćwysokipoziomekspresjitegobiałkawko-
mórkachgruczołówwydzielaniawewnętrznego.ObecnośćglikoproteinyPwglejuotaczającym
naczyniakrwionośnewmózguoraznarządowospecyficznegośródbłonkanaczyńwłosowatych
jestelementembarierykrew-mózg,utrudniającejprzechodzeniezkrwidotkankimózgowej
wielusubstancji,wtymrównieżleków.Podobniejestwprzypadkubarierykrew-jelitoczy
krew-kanalikinerkowe.StwierdzonozwiększonepoziomyglikoproteinyPwnowotworachle-
koopornych,m.in.jajników,okrężnicy,gruczołusutkowegoorazżołądka.Szczególniebardzo
trudnymprzypadkiemnowotworynerek,którewykazujądużąopornośćnaleczenie.Nowo-
tworytewykazująopornośćnadanylekjużprzypierwszejekspozycji,wykazująctzw.oporność
pierwotną.Podobniezachowująsięnowotworyokrężnicy,wątrobyinadnerczy.Zkoleinowo-
twory,któreniewykazująpierwotniewysokiejekspresjiglikoproteinyP
,rozwijająoporność
wtórną,indukowanąchemioterapią.Tentypopornościdotyczynajczęściejnowotworówpiersi,
jajników,pęcherzykażółciowegooraznowotworówsystemowych-białaczekichłoniaków.Brak
ekspresjiglikoproteinyPwkonkretnymnowotworzenieświadczyniestetyojegowrażliwości
nachemioterapię.Jesttospowodowanetym,żemechanizmówopornościjestwieleiwciąż
odkrywanenowe.Przykłademjestnowotwórprostaty,wktórymniestwierdzasięekspre-
sjiglikoproteinyP
,podobniejakwprawidłowychkomórkachgruczołu,anowotwórmimoto
wytwarzaopornośćlekową.
Narycinie2.7przedstawionoschematomówionychpowyżejtrzechfazbiotransformacji
ksenobiotyków.
74
Żywieniejakoniezbędnyczynnikżyciapodstawyfizjologii