Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
S.Jakubiec,Aktywnośćestetycznadzieckawzintegrowanymsystemienauczania,Kraków2004
ISBN:978-83-7850-331-6,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2004
-empirystyczne,nawiązującedofilozofiiJ.Locke’a,przypisująceśrodowi-
skunajważniejsząrolęwrozwoju.
W
.Stern,próbującpogodzićnatywizmzempiryzmem,stworzyłkoncepcję
dwuczynnikową,tzw.teoriękonwergencji,zakładającą,iżodziedziczonedys-
pozycjepsychicznesązwiązkamicechprzekształcającymisięwtrwałewłaści-
wościdopieropodwpływemśrodowiska.
Teoriataprzetarładrogękoncepcjomwieloczynnikowym,ukazującym
współdziałanieczynnikówśrodowiskaorazdojrzewaniaiuczeniasię.Współ-
cześniepowszechnieprzyjmujesięstanowiskopodkreślającewagęinterakcji
(Brzezińska,2000,s.101-120),czylitraktująceczynnikirozwojujakozależ-
nelubwspółzależneodsiebie.Zmieniłsięteżjęzyk,obecnieraczejsięmówi
owpływieśrodowiskaigenotypu.Pojęcieinterakcjioznaczaskomplikowaną
zależnośćmiędzyczynnikamibiologicznymi,czyliwarunkamiwewnętrzny-
miorganizmu,aczynnikamiśrodowiskowymi,awięcwarunkamizewnętrz-
nymi.
nAnalizakoncepcjirozwojupokazuje,że-wpewnymstopniuniezależnie
odprzyjmowanychzałożeń-mówisięnajczęściejokilkupodobnych,choć
kryjącychsiępodróżnymiokreśleniamiczynnikachrozwoju”(Brzezińska,
2000,s.109):
-zadatkachbiologicznych(genotypie,predyspozycjach,cechachwrodzo-
nychitp.);
-środowisku(środowiskuspołecznym,środowiskufizycznym,organiza-
cjach,stymulacjizewnętrznejitp.);
-wychowaniu(kształceniu,socjalizacji,modelowaniuitp.);
-aktywnościpodmiotu(własnejaktywności,działalnościitp.).
WPolsceodwielulatnajbardziejrozpowszechnionajestkoncepcjaczterech
czynnikówrozwoju,zgodniezktórąnarozwójpsychicznyoddziałującztery
grupyczynników,ściślezesobąpowiązanych(por.Żebrowska,1980;Przetacz-
nikowa,Makiełło-Jarża,1985;Przetacznik-Gierowska,1996b,s.57-63):
-zadatkiwrodzone,czyliwłaściwościanatomiczno-fizjologiczneorgani-
zmu,
-środowisko,
-wychowanieinauczanie,
-aktywnośćwłasnajednostki.
Zadatkiorganicznestanowiąmaterialnepodłożezdolnościiinnychcech
indywidualnych,leczniesądlanichdecydujące.
M.Przetacznik-Gierowska(1996a,s.151-152)uważa,żerozwójdziecka
niebyłbymożliwybezjegoaktywności.Aktywnośćjestbowiempodstawo-
wącechąkażdegoorganizmu,regulującąjegorelacjezeświatemzewnętrz-
nym.Istniejejednakróżnicapomiędzynaturąaktywnościczłowiekadorosłe-
goidziecka.
17
