Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tyrmand
rówieśnikówzWehrmachtuprzypadkowospotkanychwknajpie.
ZmłodymiNiemcamiłączygozachwytdlajazzu,jednakowepo-
glądynamiłośćiseks,pragnienienormalności,czylikońcawojny.
Rozmawiającznimi,Filipunieważniazłowrogąideologięunice-
stwiającągozpowodu„zdefektowanej”rasy,odzyskujeodebrane
mupoczucierównorzędności,partnerstwa.Natomiastwspólnota
zrodakami,traktowanymijakniewolnicyRzeszy(ijakniewolnicy
oznakowanymi),utwierdzawnimjedynieipoczucieprzynależno-
ścidoludzigorszegogatunku.Dlategotęwspólnotęmusiodrzu-
cić,wyprzećsięjej.Wtentylkosposóbmożebowiemochronić
osobistągodnośćwolnegoczłowieka.
RomanZimand,zastanawiającsięnadbiograficznyminiejasno-
ściamiiunikamiDziennika,napisał:
Niewiadomo,czybohaterkreowany„Dziennika”jestWikingiem,Ży-
demczyteżzgołaŻydem-Wikingiem.(...)Czytelnikzaczynazastanawiać
się,comudiarystapowiedziałosobiejasnoiwyraźnie,czegoniepowiedział
wogóle,acopowiedziałtak,byniebyłowiadomo,comówi.(R.Zimand,
Tyrmand,54,w:Literaturaźleobecna.Rekonesans,Londyn1984,s.214).
SądtenmożnatakżeodnieśćdobohateraFilipa.Kimjest?Po-
lakiem?Francuzem?Polsko-francuskimmieszańcem?Abohater
HoteluAnsgar–toPolak?Francuz?Litwin?Narodowośćstajesię
dlańwyboremwyłączniepragmatycznym,uwarunkowanymoko-
licznościami.Topewnywpiswodpowiedniejrubrycepaszportu;
wpisgwarantującyprzeżycieiznośnąegzystencjęwświeciepodzie-
lonymwedledobrychizłychras.Inicwięcej?Żadnychzwiązków?
Sentymentów?Żadnej,sobietylkoznanej,tożsamościnarodowej,
tradycji?Takmożnabysądzićponiejasnejbiografiiliterackichbo-
haterówTyrmanda,całkowicieodciętychodnajgłębiejwłasnych,ro-
dzinnychkorzeni.Itakmożnabysądzićpodeterminacji,zjakąau-
torZłegoprzeobrażałsięjużnaemigracjizPolakawAmerykanina.
TyrmandbyłŻydem.Bezwiedzyotympełnysenscwaniactwa,
blagierstwaiprowokacyjnościFilipajestnieczytelny,arecenzje
zlat60.,oskarżającebohateratejpowieściocynizmiamoralność,
sąpoprostuwyrazemnieświadomościlubzłejwoli.
TadeuszKonwickinapisałnietakdawno:
TyrmandprzeżyłwojnęwśrodkuNiemiec,pomiędzySS-manami,SA-ma-
nami,międzyoficeramiWehrmachtuiagentamiGestapo.Jegolosprzez
33
