Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Kompetencjajęzykowadziecka…
21
Wreferowanymstanowiskukompetencjajęzykowajestskładnikiemkompetencji
lingwistycznej,czyli:nwiedzygramatycznej,sprawnościfunkcjonalnejiwiedzy
kulturowej,rozumianejjakozdolnościdouczestnictwawkulturze”
19
.Istnieje
uporządkowanymodelkomponentówkompetencjilingwistycznej:odkompe-
tencjijęzykowejpoprzezkomunikacyjnądokulturowej,którajestefektemopa-
nowaniadwóchpoprzednichtypówkompetencji(językowejikomunikacyjnej).
Terminemkluczowymjestnadkompetencja,szczególniepodczasopisumożli-
wościtwórczychdzieci,natomiastsubkompetencjatoniezdolnośćopanowania
językanapoziomieustalonejnormy.
Opróczwymienionychwyżejkompetencjiwyróżnianajesttakżekompe-
tencjatekstowaorazkompetencjatekstotwórcza1taostatniaoznaczanludzką
umiejętnośćtworzeniaiodbieraniaspójnościtekstuorazzdolnośćpostrzega-
niapodziałówwuniwersumtekstów”
20
.Spotykasięteżkategoriękompeten-
cjigatunkowej.Gatunkinależądokompetencjikomunikacyjnejczłowieka,
apostaciwzorca,zapisanewnaszejkompetencji,niesąwpełniuświada-
miane
21
.Kompetencjajestswoistąwłasnościąludzkiegoumysłu,naktórąskła-
dająsię:czynnikiwrodzone,wiedza,umiejętności,sprawności,zdolnościoraz
motywacjeiwartości.Stworzonomodelstrukturykompetencji,zgodniezktó-
rymkompetencja,kompetencjamiędzyludzkaikulturawzajemnienasiebie
wpływają,anabywaniekompetencjijęzykowejmożeodbywaćsięwyłącznie
wprocesiekomunikacji
22
.
Wliteraturzeprzedmiotu,referującejstanowiskazwiązanezrozwojem
językadziecka,możemyspotkaćsięzinnymspojrzeniem,wktórymwyróż-
niasię:kompetencjęgramatyczną(wyrażaniesięwjasnyizrozumiałysposób),
kompetencjęspołeczno-lingwistyczną(dostosowaniepoziomuijakościwypo-
wiedzidorozmówcyisytuacji),kompetencjędyskursu(ułatwiaprzekazywanie
znaczeńwlogicznyiciągłysposób),kompetencjęstrategiczną(celowewyko-
rzystanieelementówprozodycznychmowy,barwygłosuitp.)orazkompetencję
analityczną(pozwalanabycietwórczym)23.
Wielośćujęćsprawia,żerozumieniepojęćkompetencjajęzykowa(czykom-
petencjejęzykowe)orazkompetencjakomunikacyjnastajesięnieostre.Anali-
zująckompetencjęjęzykowąnagrunciedydaktykiszkolnej,dopuszczalnejest
traktowaniepojęciakompetencjijęzykowejorazsprawności(wliczbiemno-
giej:sprawności,kompetencje)tożsamoitakierozumienietychpojęćzostało
19Tamże,s.27.
20
AiTABISZ:Kompetencjatekstotwórczauczniównaprzykładzierozprawki.Opole2006,
s.65.
21Więcejnatentemat:SiGAJDA:Lingwistycznepodstawylogopedii.W:Logopedia.Pytania
iodpowiedzi.Red.TiGAŁKOWSKI,GiJASTRZĘBOWSKA.Opole2003,s.11174.
22Por.BiGUZIK:Kompetencjajakoproblemdydaktyczny.nRocznikNaukowo-Dydaktyczny
WSPwKrakowie.PracePedagogiczneXV”1994,z.165,s.29140.
23DiFONTANA:Psychologiadlanauczycieli.Poznań1998,s.1011103.
