Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Czasna…kompetencjęprzestrzenną1nowydeterminantkompetencjijęzykowej
[…]dziecizzaburzeniamisłuchowymimajątrudnościzwyodrębnieniem
dźwiękówwwyrazachiichłączeniem,niemogądobrzeodróżnićgłosek,
mylątezbliżonedosiebiesłuchowoiartykulacyjnie,np.twardeimiękkie,
dźwięczneibezdźwięczne45.
Podkreślasiętakże,żedziecitemająkłopotyzzaznaczeniemzmiękczeń,trud-
nośćsprawiaimrównieżcicheczytanie.Gdydeficytytesąbardzosilne,dzieci
majątrudnościzzapisywaniemnowychwyrazów,jakrównieżwystępujeunich
obniżeniepamięcisłuchowej.Badaniapotwierdzają,żedziecizdeficytamifunk-
cjisłuchowejmajądużetrudnościwnauceczytaniaipisania46.
Zaburzeniazwiązanezniewystarczającymsłuchemmogąwystępować
wróżnymnasileniu.Gdydeficytysąlekkie,mogąodnosićsięwyłączniedo
określonychopozycji(pargłosek,któreróżniąsiętylkojednącechądystynk-
tywną),poprawniezaśbędąidentyfikowanepary,wktórychgłoskibędą
różniłysiędwiemaiwięcejcechamidystynktywnymi.Wsilnychzaburze-
niachbłędnerealizacjebędąwystępowałyniezależnieodilościcechdystynk-
tywnychwdanejparzegłosek.Zaburzeniasłuchufonematycznego
47
utrudniają
analizęisyntezęwzrokowąimogąmiećnegatywnywpływnanaukępisania
iczytania.
Przełomemwbadaniachpercepcjimowybyłoodkrycietzw.kategorialnej
percepcjifonemówspółgłoskowych.Zauważonowtedy,
[…]żepercepcjadźwiękówmowypodlegaodmiennymmechanizmomniż
percepcjainnychdźwięków,cooznaczaiżpercepcjamowyjestodmiennaod
percepcjisłuchowej,atakżeżenieistniejąjednoczesnewskazówkiakustyczne
dlapercepcjimowy48.
Dziecizosłabionąpercepcjąsłuchowąmogąmiećproblemzrozróżnianiem
głosek,sylab,wyrazówizdań,majątakżeszczególnetrudnościwpisaniuze
słuchu.Ponadtoniepotrafiąsłuchaćzezrozumieniem,coskutkujetym,żenie
tworzywięcmapędźwiękowychpodobieństwiróżnic;por.GiWiSHUGAR,BiBOKUS:Psychologia
języka…,s.40142.
45MiCACKOWSKA:Naukaczytaniaipisania…,s.32133.
46
Zaburzeniawodbiorzemowywwynikudeficytusłuchufonematycznegowystępują
zarównoudorosłych,jakiudzieci.NajczęściejcierpiąnaniąpacjencizafazjąWernickiegopo
nabytychuszkodzeniachmózguorazosobykorzystającezimplantówślimakowatych.Zaburze-
niategotypumogąwystępowaćrównieżudziecizopóźnionymrozwojemmowy,atakżeuucz-
niówztrudnościamiwnauceczytaniaipisania.
47Słuchfonematycznyniejestelementemwrodzonym1jestkształtowanyprzeznajbliższe
otoczenieistymulacjejęzykowewokresiedzieciństwa;por.EiSZELĄG,AiSZYMASZEK:Testdo
badaniasłuchu…,s.11.
48
AiRAKOWSKA:Język,komunikacja,niepełnosprawność.Wybranezagadnienia.Kraków
2003,s.51.
