Diagnostyka edukacyjna. Podręcznik akademicki

Bolesław Niemierko

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-17717-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2009

Liczba stron:

365

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Niemierko, Bolesław. Diagnostyka edukacyjna. Podręcznik akademicki. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, 365 s. ISBN 978-83-01-17717-1

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Niemierko, B.

T1 Diagnostyka edukacyjna. Podręcznik akademicki

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2009

SN 978-83-01-17717-1

Bibliografia BibTex:

@Book{ 1375, author = "Niemierko, Bolesław", editor = "", title = "Diagnostyka edukacyjna. Podręcznik akademicki", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2009", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-17717-1" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Niemierko, Bolesław

ED -

TI - Diagnostyka edukacyjna. Podręcznik akademicki

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2009

SN - 978-83-01-17717-1

ER -

Netografia (standard APA):

Niemierko, Bolesław. Diagnostyka edukacyjna. Podręcznik akademicki [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009 [dostęp: 02 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/diagnostyka-edukacyjna-podrecznik-akademicki-boleslaw-niemierko-1375.

pedagogika, edukacja, diagnostyka

Pierwszy podręcznik z zakresu teorii diagnozy edukacyjnej!

Książka prezentuje:

koncepcję diagnostyki jako nauki o rozpoznawaniu warunków, przebiegu i wynikach uczenia się;
główne pojęcia dyscypliny;

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-17717-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2009

Liczba stron:

365

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa11
1.1. Uczenie się15
CZĘŚĆ I. Metody diagnostyczne15
ROZDZIAŁ 1. Diagnostyka edukacyjna jako dziedzina pedagogiki15
1.1.1. Cztery modele uczenia się16
1.1.2. Psychologiczna charakterystyka modeli uczenia się19
1.1.3. Historyczna zmienność modeli uczenia się20
1.2. Nauczanie, wychowanie i kształcenie22
1.2.1. Odmiany działania edukacyjnego22
1.2.2. Trzy systemy kształcenia25
1.3. Paradygmaty diagnostyki edukacyjnej28
1.3.1. Uczenie się jako przedmiot diagnostyki28
1.3.2. Pojęcie diagnozy i diagnostyki edukacyjnej30
1.3.3. Cztery paradygmaty diagnostyki31
1.4. Diagnostyka rozwojowa uczenia się36
1.4.1. Krytyka diagnostyki edukacyjnej37
1.4.2. Psycholog i pedagog jako diagności38
1.4.3. Etyczne problemy diagnostyki41
1.4.4. Normy etyczne diagnostyki42
1.4.5. Kodeksy etyczne44
1.4.6. Postępy edukacyjnej diagnostyki rozwojowej w Polsce46
Najważniejsze pojęcia46
Ćwiczenia48
Zalecenia50
2.1. Skale pomiarowe52
2.1.1. Skala nominalna52
ROZDZIAŁ 2. Pomiar pedagogiczny jako podstawa diagnostyki edukacyjnej52
2.1.2. Skala porządkowa54
2.1.3. Skala porządkowa znajomości języka obcego54
2.1.4. Skala przedziałowa56
2.1.5. Skala stosunkowa59
2.2. Pomiar sprawdzający i różnicujący60
2.2.1. Wyznaczanie normy ilościowej w pomiarze sprawdzającym61
2.3. Narzędzia pomiaru pedagogicznego63
2.3.1. Arkusz obserwacji64
2.3.2. Skala postaw65
2.3.3. Test socjometryczny67
2.3.4. Kwestionariusz wywiadu i szczególna rola ankietera68
2.3.5. Kwestionariusz ankiety70
2.3.6. Skala opisowa71
2.3.7. Test osiągnięć72
2.4. Etapy przygotowań do pomiaru pedagogicznego74
Najważniejsze pojęcia76
Ćwiczenia77
Zalecenia79
3.1. Operacjonalizacja celów kształcenia80
ROZDZIAŁ 3. Planowanie narzędzi diagnozy edukacyjnej80
3.2. Taksonomie celów kształcenia81
3.2.1. Taksonomia dziedziny emocjonalno-motywacyjnej82
3.2.2. Taksonomia dziedziny światopoglądowej83
3.2.3. Taksonomia dziedziny praktycznej84
3.2.4. Taksonomia dziedziny poznawczej85
3.3. Holizm i atomizm w planowaniu narzędzi pomiaru86
3.3.1. Plan opisowy86
3.3.2. Plan tabelaryczny89
3.3.3. Plan inwentarza modeli uczenia się90
3.3.4. Plan inwentarza atrybucji egzaminu szkolnego91
3.3.5. Plan graficzny92
3.3.6. Plan graficzny narzędzia pomiaru jako model badawczy93
Najważniejsze pojęcia93
Ćwiczenia94
Zalecenia96
4.1. Zasady konstrukcji elementów narzędzi diagnozy97
4.1.1. Treść elementu97
ROZDZIAŁ 4. Konstrukcja i analiza elementów narzędzi diagnozy97
4.1.2. Forma elementu100
4.1.3. Inwentarz modeli uczenia się102
4.1.4. Inwentarz atrybucji egzaminu szkolnego104
4.2. Analiza elementów107
4.2.1. Czas pracy108
4.2.2. Opuszczenia108
4.2.3. Aprobata i łatwość108
4.2.4. Przykład zastosowania wskaźnika aprobaty109
4.2.5. Profil zadania testu sprawdzającego110
4.2.6. Moc różnicująca112
4.2.7. Moc różnicująca pozycji skalowych i zadań testowych112
4.2.8. Planowanie testu a łatwość i moc różnicująca zadań115
4.2.9. Komputerowe programy analizy elementów116
4.3. Banki elementów118
4.3.1. Teoria wyniku zadania119
Najważniejsze pojęcia124
Ćwiczenia125
Zalecenia127
5.1. Hierarchia niezbędnych właściwości pomiaru pedagogicznego129
ROZDZIAŁ 5. Analiza i ocena narzędzia diagnozy129
5.2. Bezstronność sytuacji diagnostycznej130
5.2.1. Oszustwo w diagnostyce132
5.3. Dokładność punktowania elementów narzędzia134
5.3.1. Przykłady schematów punktowania136
5.4. Rzetelność diagnozy138
5.4.1. Metody szacowania rzetelności141
5.4.2. Współczynnik rzetelności142
5.4.3. Interpretacja błędu losowego pomiaru143
5.5. Trafność diagnozy145
5.5.1. Dyskurs trafności diagnozy modeli uczenia się gimnazjalistów149
5.6. Obiektywizm diagnozy153
5.6.1. Perspektywy pomiaru sprawdzającego154
Najważniejsze pojęcia156
Ćwiczenia157
Zalecenia160
6.1. Odrębność metodologiczna nieformalnej diagnostyki edukacyjnej162
ROZDZIAŁ 6. Metody diagnostyczne na użytek nauczyciela162
6.1.1. Właściwości pomiarowe nieformalnych metod diagnostycznych165
6.2. Obserwacja168
6.2.1. Janusz Korczak jako obserwator169
6.3. Nauczycielski pomiar dydaktyczny170
6.3.1. System ocen wypracowania szkolnego171
6.3.2. Improwizowane sprawdzanie osiągnięć matematycznych172
6.4. Analiza dokumentów172
6.4.1. Synektyka jako tworzenie dokumentów osobistych174
6.5. Rozmowa diagnostyczna175
6.5.1. „Wychowanie bez porażek” jako metoda rozmowy176
6.6. Ankieta177
6.7. Eksperyment179
6.7.1. Korczakowski eksperyment naturalny181
Najważniejsze pojęcia183
Ćwiczenia184
Zalecenia186
7.1. Pozycja społeczno-ekonomiczna rodziny ucznia191
CZĘŚĆ II. Wyniki diagnozy191
ROZDZIAŁ 7. Diagnoza osiągnięć w dziedzinie emocjonalnej191
7.1.1. Aspiracje edukacyjne gimnazjalistów193
7.2. Styl wychowania w rodzinie195
7.2.1. Błąd wychowawczy195
7.3. Osobowość, lęk, samoocena i podmiotowość ucznia197
7.3.1. Wyuczona bezradność w szkole198
7.4. Motywacja do uczenia się200
7.4.1. Trudność utrzymania motywacji do uczenia się201
7.4.2. Sylwetka najlepszego ucznia202
7.5. Uspołecznienie i rozwój moralny204
7.5.1. Edukacja domowa205
7.6. Wspólnota dydaktyczna i pozycja ucznia w zespole206
7.6.1. Twórczość a przystosowanie społeczne w klasie szkolnej207
Najważniejsze pojęcia209
Ćwiczenia210
Zalecenia213
8.1. Schematy, style i strategie poznawcze214
ROZDZIAŁ 8. Diagnoza osiągnięć w dziedzinie poznawczej214
8.1.1. Efekt wachlarzowy wyników uczenia się216
8.2. Wymagania dydaktyczne218
8.2.1. Dwa układy wymagań dydaktycznych219
8.3. Sprawdzanie osiągnięć poznawczych220
8.3.1. Kompetencje pomiarowe nauczycieli221
8.4. Dwa rodzaje oceniania szkolnego222
8.4.1. Pułapka pomiaru sprawdzającego223
8.4.2. Poglądy nauczycieli na ocenianie osiągnięć uczniów225
8.4.3. Dylematy sprawiedliwego oceniania227
8.5. Skala stopni szkolnych228
8.5.1. Siedem niegodziwych postaw wobec oceniania szkolnego230
8.6. Komunikowanie oceny osiągnięć poznawczych231
8.6.1. Komentowanie wyników pomiaru dydaktycznego231
Najważniejsze pojęcia232
Ćwiczenia234
Zalecenia235
9.1. Rodzaje egzaminów237
ROZDZIAŁ 9. Egzaminy zewnętrzne237
9.1.1. Złudzenia co do trafności egzaminów239
9.2. Standardy egzaminu doniosłego241
9.2.1. Powinności egzaminatora243
9.3. Efekt egzaminatora244
9.3.1. Statystyczne oszacowania efektu egzaminatora245
9.3.2. Moderowanie oceniania246
9.4. Wyniki egzaminu zewnętrznego248
9.4.1. Płeć ucznia a wyniki egzaminów251
9.5. Edukacyjna wartość dodana252
9.5.1. Wartość dodana względna253
9.5.2. Wartość dodana bezwzględna254
9.5.3. Zależność edukacyjnej wartości dodanej od szkoły257
9.6. Perspektywy egzaminów zewnętrznych259
9.6.1. Postawy uczniów wobec egzaminów261
9.6.2. Egzamin zewnętrzny a godność nauczyciela262
9.6.3. Kształcenie według wymagań264
Najważniejsze pojęcia265
Ćwiczenia266
Zalecenia269
10.1. Rozwój osiągnięć ucznia i jego wspomaganie270
ROZDZIAŁ 10. Diagnoza osiągnięć placówki edukacyjnej270
10.2. Wpływ szkoły na osiągnięcia uczniów271
10.2.1. Instytucjonalizacja edukacji i jej przezwyciężanie272
10.2.2. „Mierzenie jakości pracy szkoły”273
10.2.3. Czynnik szkoły w badaniach osiągnięć uczniów273
10.2.4. „Tabele ligowe szkół” jako szkodliwe uproszczenie274
10.2.5. Edukacyjna wartość dodana w strefach osiągnięć uczniów276
10.2.6. Stałość i trafność wartości dodanej278
10.3. Kierowanie placówką edukacyjną280
10.3.1. Style kierowania placówką281
10.3.2. Różnice rozwojowe między uczniami w szkole281
10.3.3. W poszukiwaniu przyczyn sukcesu szkoły283
10.4. Szkoła jako instytucja samoucząca się286
10.4.1. Profil samooceny szkoły287
Najważniejsze pojęcia288
Ćwiczenia289
Zalecenia291
11.1. Diagnostyka edukacyjna w skali międzynarodowej293
ROZDZIAŁ 11. Diagnoza osiągnięć edukacyjnych kraju293
11.1.1. Bariery kulturowe porównywania edukacji294
11.2. Diagnostyka rozwojowa systemów edukacyjnych296
11.2.1. Metodologiczne problemy wielkich badań pedagogicznych297
11.3. Międzynarodowe badania pedagogiczne302
11.3.1. Pionierskie badania IEA303
11.3.2. Drugie Studium Przedmiotów Przyrodniczych IEA na świecie i w Polsce305
11.3.3. Nowe badania IEA nad przedmiotami ścisłymi i czytaniem309
11.3.4. Badania Organizacji Współpracy Ekonomicznej i Rozwoju310
11.4. Znaczenie porównań międzynarodowych dla rozwoju systemów edukacyjnych312
Ćwiczenia314
Najważniejsze pojęcia314
Zalecenia316
12.1. Pojęcie i pole działania ewaluacji317
ROZDZIAŁ 12. Ewaluacja w edukacji jako pochodna diagnozy317
12.1.1. Rodzaje informacji zbieranej w toku ewaluacji319
12.1.2. Struktury formalne ewaluacji320
12.2. Modele ewaluacji321
12.2.1. Ewaluacja edukacyjna w Polsce323
12.2.2. Pseudoewaluacja323
12.3. Ewaluator edukacyjny325
12.3.1. Krytyczny przyjaciel szkoły326
Najważniejsze pojęcia326
Ćwiczenia327
Zalecenia329
Bibliografia330
Indeks nazwisk347
Indeks rzeczowy353

CzęśćI.Metodydiagnostyczne

przyśpieszyćrozwójdemokracjinaświecieiwPolsce?”lubﬂJakludzkośćmożeuniknąćwojen?”,

aleproblememdlauczniówjesttakżekażdedostatecznieoryginalneiciekawezadaniematema-

tycznelubprzyrodnicze.

Rozwiązującproblemydydaktyczne,uczniowiepoznajądziedzinęgłębiejibardziejindywi-

dualnieniżwtokuuczeniasięprzezprzyswajaniegotowychwiadomości.Zarazemjednakucze-

niesięjestspowolnione,więczapamiętanychwiadomościmożebyćznaczniemniejniżwtedy,

gdyinformacjaorzeczywistościjestuzyskiwanawgotowejformie.Dotyczytozarównoopisów

rzeczywistości,jakinormskutecznegodziałaniapraktycznego.Niedasięjednocześniezapamię-

tywaćwielkichzbiorówkategorycznieuporządkowanychwiadomościiwytwarzaćnowezbiory

orazwłasne,oryginalnestruktury.

Rozwiązywanieproblemówćwiczyuczniówwichformułowaniuianalizie,atakżewznajdo-

waniuisamodzielnymbudowaniuteorii,naktórejmożnabyoprzećrozwiązanieproblemu,awięc

doskonaliumiejętnościteoretyczneuczniów.Teumiejętnościsąniezbędnedoposzukiwania

wiedzydotyczącejzjawisk,wydarzeń,zależnościiprawidłowości,mająwięccharaktermetodolo-

giczny.Opierasięnanichmodelgammauczeniasię,prowadzącyodumiejętnościteoretycznych

dopraktycznieużytecznychwiadomości.

Zastosowaniemodelugammanaśladujebadanianaukowe,któretakżerozpoczynająsięod

sformułowaniaproblemuiprzygotowaniametodologicznego.Słabąstronątegonaśladownictwa

jestwydłużenieprocesupoznawaniarzeczywistości,aprzecieżwiadomościpraktycznesączęsto

potrzebnebezzwłoki,natychmiast,aprzynajmniejwograniczonymczasie.Odkrywanieprawi-

dłowościprzezpoprawnerozwiązywanieproblemówniejestzatempowszechnymmodelemucze-

niasię.Pozostajeodświętnymtokiemzajęćedukacyjnych.

Czwartymiostatnimzrodzajówuczeniasię,wedługWincentegoOkonia,jestuczenie

sięprzezprzeżywanie.Polegaononaemocjonalnymzaangażowaniuuczniawczynnościodbioru

iprzekazywaniainformacji.Jegopodstawąsąocenypoznawanejrzeczywistości,wtymzwłaszcza

ocenypostawizachowańludzi.Dodatnioocenianezjawiskaizachowaniawywołująprzeżycia,

jakostanyemocjonalnetowarzyszącedoświadczeniomistotnymdladanejjednostki.Światprzeżyć

człowiekajestszczególniebogaty,żyjeonbowiemwbardzozłożonymśrodowiskuspołecznym.

Gdyuczeńprzeżywagłęboko–indywidualnielubwgrupie–wartościintelektualne,etyczne

iestetyczne,czerpieznichradośćimotywacjędozajmowaniasięwybranądziedziną,nabiera

pewnościsiebie.Takaorganizacjauczeniasię,docenianaprzezwychowawców,majednak,zda-

niemtwórcyteoriikształceniawielostronnego,niewielkietradycjewdydaktyceszkolnej.Wpływ

szkołynapostawyuczniówwobecświata,ludziisamychsiebiejestzbytmaływstosunkudopo-

trzeb.Skutkiemtegojestzarównoniezadowalającadojrzałośćemocjonalnamłodychpokoleń,

jakipowierzchownaznajomośćmateriałukształcenia.

Wychowaniekuwartościomjestnajsłabsząstronąwieluwspółczesnychsystemówkształcenia.

Gdybymłodzieżspontaniczniepodjęłaakcjęochronyzabytkówzdawnychepok,kontynuowania

tradycjilubdokumentowaniawydarzeń,którychjestświadkiem,jejwiadomościhistoryczneipo-

lityczneposzerzyłybysięinabrałyznaczeniaosobistego.Niełatwowszakżeotakiezaangażowanie

wprzedmiotszkolny.

Modelemuczeniasiędośćbliskimuczeniusięprzezprzeżywaniejestmodeldelta,prowa-

dzącyodumiejętnościdziałaniapraktycznegowokreślonejdziedziniedowiadomościztejdzie-

dziny.Todziałanie,wywodzącesięzdodatniegowartościowaniapewnychzjawiskiwydarzeń

ocharakterzespołecznym,możebyćnazwaneﬂnaprawianiemświata”.Takieemocjesąwycho-

wawczocenne,adyscyplinaichprzekształcaniawdziałaniajestosiągnięciemrozwojowymucznia.

Zdobywaniewiadomościbezpośredniopotrzebnychdowykonaniatychdziałańipośrednioznimi

związanychdokonujesiętujakbymimochodem,bezwysiłku.Jednakżestrukturawiedzytakuzy-

skanejmożeodbiegaćodprzewidywanejprogramemkształceniaprzedmiotowego.Porządek

uczućiporządekmyślisąbowiemznaturyodmienne.

Brak wyników

Diagnostyka edukacyjna. Podręcznik akademicki

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra