Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Różnicowaniediagnostyczne
Mimozaawansowaniainterdyscyplinarnychbadańimimodobrejcharakterystykidiagnozowanie
zaburzeńnależącychzarównodoautystycznegospektrum,jakizaburzeńsemantyczno-
pragmatycznychwciążsprawiaproblemy.Wydłużenieprocedurydiagnostycznejprowadzi
doopóźnieniamożliwościpodjęciaefektywnejterapii,dopasowanejdoprofilurozwojowegodziecka.
Współcześniepodstawędiagnozowaniazaburzeńrozwojowychstanowiąkryteriaopisanewdwóch
głównychsystemachklasyfikacyjnych:DSM-IV-TR1orazICD-102.WyodrębnionewICD-10wsystemie
numerycznymF84kategorienależądotzw.całościowychzaburzeńrozwoju(
PervasiveDevelopmental
Disorder
–PDD).Grupatacharakteryzujesięjakościowymiodchyleniamiodnormywzakresie
interakcjispołecznychiwzorcówkomunikacjiorazograniczonymistereotypowymrepertuarem
zainteresowańiaktywności.Tejakościowenieprawidłowościstanowiąpodstawowącechę
funkcjonowaniajednostkiwewszystkichsytuacjach.OdnoszącsiędowskazówekzawartychwICD-10,
możnawyodrębnićosiemzasadniczychobszarówdiagnostycznych,obejmującychautystyczne
spektrum.Sąto:F84.0–autyzmdziecięcy,F84.1–autyzmatypowy,F84.2–zespółRetta,F84.3
–innedziecięcezaburzeniadezintegracyjne,F84.4–zaburzeniehiperkinetyczneztowarzyszącym
upośledzeniemumysłowymiruchamistereotypowymi,F84.5–zespółAspergera,F84.8–inne
całościowezaburzeniarozwojowe,F84.9–całościowezaburzeniarozwojowe,nieokreślone.
Dokonującuogólnionejcharakterystyki,możnawyodrębnićtrzypodstawowekategorie
całościowychzaburzeńrozwojowych.
Pierwszągrupęstanowiątzw.zaburzeniaautystyczne(zwanerównieżautyzmem
klasycznym).Dotyczytoosób,którewykazująznacznedeficytywzakresiekomunikowaniasię
(werbalnegoiniewerbalnego)orazinterakcjispołecznychpołączonychzproblemamibehawioralnymi.
Częstowtejwłaśniegrupieujawniasięniepełnosprawnośćintelektualna.
DodrugiejgrupyzaliczasięzespółAspergera.Obejmujeonjednostkiwykazującełagodniejsze
deficytyspołeczneibehawioralneniżosobyzzaburzeniamiautystycznymi.Naogółzdolności
komunikowaniasięsąwtejgrupiezachowane,chociażmogąwystępowaćtrudnościzrozumieniem
lubbudowaniemwypowiedziorazprozodyką(melodiąmowy).Sprawnościintelektualnekształtująsię
naogółodprzeciętnychdowysokich.
Trzeciagrupatocałościowezaburzeniarozwoju,nieokreślone(zwaneniekiedyautyzmem
nietypowym).Dotyczytoosób,uktórychwystępująistotneobjawy,obejmującenajczęściejmowę
iproblemyspołeczne,jednakniesąonenatyleoczywiste(wyraziste),bystanowiłypodstawę
diagnozowaniaklasycznejpostaciautyzmu.
BadanieidiagnozaASDopierająsięzwyklenaoceniewskaźnikówobserwowalnychzachowań
ireakcjidziecka,atakżenawywiadachzrodzicami.Należyjednakpamiętać,żewystępujące
wautystycznymspektrumdysfunkcjemogąbyć–cozaznaczanowyżej–zróżnicowanepodwzględem
nasilenia.Ponadtoniesąstatyczneimogąsięzmieniaćzewzględunaspecyfikęogólnegoprzebiegu
rozwoju,indywidualnedoświadczenia,społecznewarunki,dostępnośćzróżnicowanychmetodterapii
orazefektywnośćoddziaływaństymulujących.Towszystkomożeistotnieutrudniaćproces
diagnozowania,zwłaszczawewczesnychstadiachrozwoju.Zanimpostawionazostanieostateczna
itrafnadiagnoza,dzieciomzautystycznymspektrumprzypisywanebywajątakiezaburzenia,jak:
niepełnosprawnośćumysłowa,zaburzeniazachowania,problemyzesłyszeniem,dziwne
iekscentrycznezachowanie.Sprawękomplikujeponadtofakt,żedysfunkcjeterzeczywiściemogą
współwystępowaćzautyzmem.Tymbardziejistotnestajesię,abyodróżnićzaburzeniaautystyczne
odinnychdeficytówrozwojowych,gdyżwczesnerozpoznaniemożestanowićpodstawętworzenia
odpowiednichiskutecznychprogramówterapeutycznychiedukacyjnych(Kościelska,1998).Według
amerykańskiegoNarodowegoInstytutuZdrowia(NationalInstitutesofHealth)dowczesnych
markerówautyzmumożnazaliczyć:
brakgaworzeniaorazkomunikacjizwykorzystaniemgestykulacjiwpierwszymrokużycia;
brakwykorzystywaniajednowyrazowychkomunikatówwwieku16miesięcy;
brakłączeniawwypowiedziachdwóchwyrazówwdrugimrokużycia;
brakreakcjinawłasneimię;
brakwypowiedziocharakterzeinterakcyjnym;
braklubistotnieosłabionykontaktwzrokowy(szczególniebrakskupianiawzrokunaustachosoby
mówiącejwpierwszymrokużycia);
brakreakcjinadźwięki;
brakzainteresowaniazabawkamiorazinterakcjąwsytuacjachzabawowychzdorosłymii/lub
rówieśnikami;
preferowaniepojedynczychprzedmiotówiskupieniezabawowenaichniefunkcjonalnych
cechach;
brakuśmiechuspołecznego.
