Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MedycynawPolsce
przedrozbiorowej
hilarescat)120.Jesttobardzowczesnaopisana
zasadapsychicznegooddziaływanianacho-
rego,abyulżyćmuwcierpieniuiusprawnić
procesleczenia.Zapisten,pochodzącyod
światłego,wszechstronniewykształconego
myśliciela,będącegoautorytetemmoralnym
swejepoki,mógłmiećsilniejsząmocspraw-
cząniźlitekstpodanyprzezmedyka.Czy
przyczyniłsiędokształtowaniapostawlekar-
skich,wtymipóźniejszymczasie,niewiemy
.
Alezasadyteprzyjmujemydziśzezrozumie-
niemiszacunkiem.
WpoczątkachXIIIw.,czyliwokresie,
kiedydyplomylekarskiezaczęłybyćuzna-
wanewróżnychczęściachEuropyiposzuki-
wanenadworach,aszkołasalernitańskabyła
wyznacznikiemprawidłowouprawianejsztu-
kimedycznej,pojawilisięiwPolsceutytuło-
wanilekarze.Bylitomagistrzy
,jeszczebez
doktoratówzatwierdzanychprzezwydziały
medyczneuniwersytetów.Najwcześniejich
obecnośćodnotowanonaDolnymŚląsku
iwzachodniejczęścikraju.Nadworzeksię-
ciaHenrykaIw1226rokuprzebywałdu-
chowny
,fizykilekarzoimieniuKonrad121.
Niemalwtymsamymczasiepraktykowałka-
nonikpoznańskiWilhelm,opisanywdoku-
mentachjakolekarzw1228r.122,aw1254r.
nadworzeHenrykaIIIposługlekarskich
udzielałmagisterMikołaj123.
Pierwszymdoktoremmedycynynarodo-
wościpolskiejbyłwypromowanywPadwie124
23kwietnia1307r.niejakiAjmeryk125(Ay-
mericusdePolonia),synSzymona.Głównym
dziełemAjmerykabyłodopracowanieipo-
prawienieleksykonumateriałówmedycznych
ułożonegoprzezSzymonazGenui(Simone
diGenova),noszącegotytułSynonimamedici-
nale(alboClavissanationis126).Ajmerykamo-
żemydziśtraktowaćjakopierwszegopolskie-
godoktoramedycynyizarazemautorapracy
naukowejzmateriałoznawstwalekarskiego
ifarmaceutycznego.Jegopracazostałado-
strzeżonanauniwersyteciepadewskim,aza
nimwświecienaukowym127.Ichociażniebył
głównymautoremowegowokabularza,ajego
modyfikatorem,tozostałodnotowanywkro-
nikachiprzeszedłdohistorii.PopromocjiAj-
merykpowróciłnajprawdopodobniejdoPol-
skiitupraktykował,dalsząjegodziałalność
łączonozKrakowem.KolejnymiPolakami,
bardzowcześniepromowanymiwdziedzinie
medycyny
,bylidoktorzy:Olszkowski128,Do-
minik129,MonaldzKrakowa130ibiskupJan
Radlica.Trzejostatnipełnilipóźniejfunkcje
pierwszychwykładowcówAkademiiKazi-
mierzowskiejilekarzykrólewskich.
PowstanieAkademiiKrakowskiej
UniwersytetwKrakowie,fundowanyprzez
KazimierzaWielkiegow1364r.(Studium
Generale)niezainaugurowałzbytaktywnej
naukowodziałalnościkatedrymedycznej131,
pomimostosownegozapisuwstatuciekró-
lewskim,zapewniającegoutworzenietrzech
wydziałów:sztukwyzwolonych,medycy-
nyiprawa.Możemystwierdzićjednak,że
wydziałmedycznyrozpoczął,chociażnie-
śmiało,działalność,obsadzającdwieprze-
widzianeodpoczątkukatedrymedyczne132.
Początkowąkadrę,jaksięuważa,stanowili
lekarzenadworniKazimierzaWielkiego,
pozajużwymienionymi133:magisterHenryk
24
120Cyt.zVincentiiKadłubkonis,HistoriaPolonica(za:J.Lachs,WiadomościlekarskiewKroniceKadłubka,nPrace
KomisjiHistoriiMedycynyiNaukPrzyrodniczo-Matematycznych”,Kraków1939,s.122–123).
121S.Szpilczyński,Naukimedyczne,w:ZarysdziejównaukprzyrodniczychwPolsce,Warszawa1983,s.551–552.
122L.Gąsiorowski,ZbiórwiadomościdohistoriisztukilekarskiejwPolsce,odczasównajdawniejszychażdonajnowszych,
t.1,Poznań1839,s.51–53.
123S.Szpilczyński,Naukimedyczne,s.552.
124PromotorempracybyłwielkiuczonyPiotrd’Abano,aukierunkowywałdoktorantatakżeprof.Mondinoda
Cividale.
125ImiętojesttożsamezEmerykiem(lubAmalarykiem,Amalrykiem);pochodzeniagermańskiego,byłoznane
iczęstewPolscewśredniowieczutakżewformach:Aymeryk,Amrych,Emrych,Hembrych,Imbrych,Im-
brzechitd.Nieświadczyoniemieckichkorzeniachjegowłaściciela,wtymczasiebowiemchętnienadawano
wPolsceimionagermańskie.
126DosłownienKluczdowyleczenia”.
127G.Ongario,Medicina,w:L)UniversitadiPadova.Ottosecolidistoria,red.P
.DelNero,Padova2002,s.155.
128Odnotowanyjakolekarzjużw1.poł.XIVw.
129PromowanywBoloniiw1363r.
130Notowanywaktachz1397r.;opisanogozuznaniemegregiusdoctor,tzn.nwybitny(dostojny
,uczony)lekarz”.
131L.Zembrzuski,Dziejenauczaniamedycyny(metodyiinstytucje),Warszawa1947,s.25
132UniwersytetKrakowskirozpocząłdziałalność12maja1364r.,posiadającdziewięćdojedenastukatedr,wra-
machtrzechwydziałów(za:J.Dąbrowski,CzasyKazimierzaWielkiego,w:DziejeUniwersytetuJagiellońskiego
wlatach1364–1764,t.1,red.K.Lepszy
,Kraków1964,s.33).
133J.Dąbrowski,CzasyKazimierzaWielkiego,s.33.
