Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zasady:każdydobryczynpociągadobreskutki,akażdezłoniesiezło,oraz(3)koncepcję
moralnejzasadynormatywnejczyprawamoralnego,zwanegodharmą(
dharma
),dosł.‘nośnika’
porządkuspołecznego,kosmicznegoitp.WszystkietekoncepcjepojawiłysiępoVIIw.p.n.e.
ipierwotnierozwijałysięgłówniewśrodowiskukszatrijów:rycerzyiwładców,aniecopóźniej
koncepcjękręguponownychnarodziniśmierci(
punar-mŗtyu
)przejęlibramini.Zwarstwy
kszatrijówwywodzilisięzaśwwiększościduchowiprzywódcyniebramińskichruchówreligijnych,
m.in.GautamaBuddhaorazMahawiraWardhamana.
Bunt,oligarchieirepubliki
Wokresie,kiedykształtowałysiępierwszeupaniszady,niearyjskaludnośćmiejscowa
-podługimokresiesupremacjibramińskiejwsferzereligijnej,aszerzej:poczasachpolitycznej
ispołecznejdominacjiplemionaryjskich-zaczęła,zjednejstrony,dawaćgłośnowyrazswej
odrębnościwsferzeintelektualnej,zdrugiejzaśzasymilowałasięzespołeczeństwemaryjskim
wtakimstopniu,żepełnoprawneartykułowaniejejpotrzebiprzekonaństałosięwogóle
możliwe.WiekiVII-VItotakżeokresgwałtownychprzemianspołecznychiekonomiczno-
politycznych,którymtowarzyszyłrozwójhandluigospodarkimonetarnej,potymjakcywilizacja
aryjskaprzesunęłasięzdorzeczaGangesuiJamuny(Doab)bardziejnawschódidotarła
dodzisiejszegoBenaresuiPatny(stanBihar).Ten
DrangnachOsten
napotkałjednaksilnyopór
zestronylokalnychzwiązkówplemiennychorazgrupAriów,którewcześniejoddzieliłysię
odgłównegonurtubramińskiegoizaczęłyasymilowaćsięzludnościąniearyjską.Ariowie,którzy
zróżnychwzględówodrzucalitradycjęiobjawieniewedyjskie,nazywanibyliwratjami
(
vrātya
)idziałaliwswegorodzajubraterstwach,konfrateriach,czypółzbrojnychzwiązkach.
Mimożenieuczestniczylioniwrytachwedyjskichiżylinamarginesieklasycznego
społeczeństwaaryjskiego,adotegobylizwalczaniprzezprawowiernychAriów,toczasem
wykorzystywanibyliwbratobójczychwalkachmiędzyzwalczającymisięklanamiczy
państewkamiaryjskimi,np.międzyklanamiKuruiPańczalów(Pañcāla).Ziemią,wktórej
wratjowieznajdywalischronienie,byłygóryWindhja,gdzieniedocieraławładzaaryjska,oraz
obszaryBenaresuiPatny.Przeznichzapewnewędrowałyideeorazmieszałasięaryjskakrew
zrdzennieindyjską.
Natychwłaśnieziemiachpojawiłsiętyppaństwowościodmiennyodbramińskiego,
tj.aryjskiegowzorcaopartegonaideimonarchy:jednoplemiennarepublikaczyoligarchiaoraz
konfederacjaplemion-np.Kaśi(Benares),Kosala,Magadha,WrydżdżiczyWatsa-gdzierządy
byłysprawowanenieprzezkróla,aleprzezzgromadzeniestarszyzny(
sabhā
)lubwspólnotę
(
saṅgha
).Przewodniczącystarszyznyokreślanybyłczęstoterminemradża(
rāja
),choć
wrzeczywistościsprawowałtęfunkcjętymczasowo,zregułydożywotnio,bezprawaprzekazania
jejswoimpotomkom.WVII-VIw.pojawialisiękolejninajeźdźcy,tymrazemniearyjscy(Grecy,
Hunowie,Kuszanowie,Siakowie),którzyzczasemzasymilowalisięitworzyliwłasne,odrębne
organizmypaństwowe.
Wczesneźródładżinijskieibuddyjskieprzedstawiająlistypaństwwówczesnym,znanym
im-oograniczonymdosubkontynentuindyjskiego-świecie.Państwateokreślanowspólnym
mianem‘wielkichskupiskludzkich’(
mahājana-pada
).Ichlistęznajdujemywjednym
znajstarszychfragmentówkanonudżinijskiego,wksiędzezwanej
BłogosławionąSutrą
(Viy)4.Listataczęściowopokrywasięzpodobnymilistamikrajów,jakieznajdujemywźródłach
buddyjskich5:
