Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wielezpowyższychnazwświadczyoniearyjskimpochodzeniu.Nazwytakichkrajów,jakAnga
(Aṅga),Wanga(Vaṅga),Kalinga(Kaliṅga)sązaczerpniętezjęzykaproto-munda6.
Gospodarkakształtujeświadomość
Przemianypolitycznewiązałysięściślezprocesamigospodarczymi.WskutekprzejściaAriów
wVIIiVIw.p.n.e.odgospodarkipasterskiejdouprawyroli,rozpowszechnieniażelaza,przejęcia
odludnościrdzennejumiejętnościuprawyryżu,udoskonaleniatechniknawadnianiapól,nastąpił
silnyrozwójgospodarczyIndii,cowpłynęłonaprzyrostpopulacji,atakżenawzrostjejpoziomu
życiaibogactwa,oraznarozwójrzemiosła,któreczęstoprzenosiłosiędomiasta.Zjawiska
tepociągnęłyzasobąwzrostznaczeniawładzyadministracyjnej.
Osiągnięciedostatkuinadwyżkiekonomicznepowodująpowstanienowychideifilozoficznych
ireligijnych,czegonajlepszymprzykładembyłastarożytnaGrecja.Szczególniedobrobyt
wpołączeniuzkataklizmamiiwojnami,rozgrywającymisięwbezpiecznymoddaleniu,wymusza
poszukiwanienowychrozwiązań,czegowspółczesnąilustracjąmożebyćamerykańskiprzemysł
zbrojeniowypowiązanyzinnowacjamitechnologicznymi,będącymipochodnąrozwojunauki.
Innowacjemogąpojawiaćsięwsferzezarównomaterialnej,jakiintelektualnej,duchowej.
Mutatismutandis
niedostatekiubóstwoprowadząprzedewszystkimdorenesansudawnychidei
religijnychinadaniaimaktualnegosensu.Odnosisięwrażenie,żeok.600-500r.p.n.e.
społeczeństwoindyjskieżyłodostatnio,choćbyłowstrząsanenieustannymikonfliktami
zbrojnymiiwalkąwładcówowpływy.Trudnosięwięcdziwić,żetakzłożonasytuacjaetniczna,
polityczna,społecznaiekonomicznaspowodowałasilneożywienieintelektualne,które
doprowadziłodowykształceniasięnietylkotrzechreligii-buddyzmu,dżinizmuiadżiwików
(
ājīvika
)-aletakżewielusystemówfilozoficznych-wtymnurtusankhji-jogi,szkoływajsiesziki
imaterialistów.
Silnyzwiązekdżinizmu-takjakwwypadkubuddyzmuiadżiwików-zrepublikami(czy
oligarchiami)plemiennymiizludnościąniearyjskązaważyłnajegoegalitarnymcharakterzeina
tendencjidoodrzucaniasystemuklasowego(
varṇa
)ikastowego(
jāti
).Organizacjawspólnoty
religijnej(
saṅgha
)wyznawcówdżinizmuibuddyzmuorazadżiwikówwzorowałasięnaznanych
imstrukturachrepublikańskich.Interesujące,żewczesneustępydżinijskie-np.
Opowieśćokrólu
Paesim
(RP767)-wspominająceoistnieniuwarstwspołecznych(pr.
cattāriparisāo
),mówią
wprawdzieoczterechstanach,conasuwazamierzoneskojarzeniazczteremawarstwami
społecznymi(
catur-varṇa
),jednakpodziałtenodzwierciedlaraczejpraktycznąklasyfikacjęwedle
funkcji,aniestrukturęhierarchiczną:gremiumwojowników(pr.
khattiya-parisā
,s.
kṣatriya-
pariṣad
),gremiumgospodarzydomu(pr.
gāhāvai-parisā
,s.
gŗhapati-pariṣad
),gremium
kapłanów(pr.
māhaṇa-parisā
,s.
brāhmaāa-pariṣad
)orazgremiumwieszczów-ascetów(pr.
isi-
parisā
,s.
ŗṣi-pariṣad
).
Jestparadoksem,żedżinizm,pierwotniezwalczającysystemwarnowo-kastowy,ostatecznie
uległjegowpływom,samfunkcjonującwświadomościhinduistycznegootoczeniajakoswoista
kasta,aletakżetworzącwewłasnymobrębieosobnekasty.
Mitopochodzeniuwładzy
Egalitaryzmpolitycznyznajdywałswojeodzwierciedleniewformułowanychmitach
opoczątkachwładzyświeckiej.Wczesnobuddyjska
Sutraopoczątkach
(
Aggañña-sutta
,DN27)
ukazujeprocesynegocjacyjne,którewsytuacjichaosuirozkładuporządkuspołecznego-gdy
naruszaniezasadwspółżyciaimoralnegokodupostępowaniastajesięzjawiskiempowszechnym
