Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1040Edukacjaobywatelskawpolskiejszkole–historiaiwspółczesność
21
teżaktywnośćspołecznaobywateli–mogłydziałaćtylkonieliczne,kontrolowane
przezwładzeorganizacje,stowarzyszeniaizwiązkizawodowe.
Projektydotyczącereformysystemuedukacjiobywatelskiejpojawiłysięwkoncep-
cjachedukacyjnychopozycjidemokratycznejorazśrodowiskzwiązanychzKościołem
katolickimwlatachosiemdziesiątychXXw.29.Niezależneśrodowiskapolityczne
ispołeczne(NSZZ„Solidarność”,NiezależneZrzeszenieStudentów,Ruch„Wolność
iPokój”)podejmowałyteżdziałaniaedukacyjnemającenacelukształtowaniepostaw
obywatelskich,alebyłatodziałalnośćpodziemna,nielegalna30.
104020Wlatach1990–2008
Wrazzpoczątkiemtransformacjiustrojowejw1989r.przedmiotodpolityczniono.
Pierwszazmianadotyczyłanazwyprzedmiotuzwychowanieobywatelskiewszkole
podstawowejipropedeutykawiedzyospołeczeństwiewszkoleśredniejnawiedzaospo-
łeczeństwiewobutypachszkół.Wewrześniu1990r.wprowadzonoteżistotnąkorek-
tęprogramówitreścinauczaniaprzedmiotówhumanistycznychispołecznych.Pole-
gałaonanausunięciutreścisilnienacechowanychideologicznieorazwprowadzeniu
treścidotychczaspomijanych(wszerokimzakresiedotyczyłotohistorii).Odideolo-
gizowaniuuległyteżsformułowaniadotyczącerealizowanychprzezszkołęcelówwy-
chowawczych.Efektyzmianwznacznymstopniuosłabiłoto,żenieprzygotowano
podręcznikówdonowychprogramównauczania.Wtejsytuacjinauczycielezostali
zmuszenidosamodzielnegogromadzeniamateriałówpomocniczych.Częstoteż
–pomimowycofaniazużytkustarychpodręczników–nadalznichkorzystali.Przed-
miotutegonauczaliprawiewyłączniehistorycy.Teczynnikisprawiły,żewpewnym
sensiezakreswiedzyospołeczeństwiestałsięwydłużeniemgranicynauczaniahistorii
najnowszej31.
Wyrazemzmianymyśleniaocelachedukacjiobywatelskiejbyło–zawartewewpro-
wadzeniudoobowiązującegood1990r.nowegoprogramunauczaniawiedzyospołe-
czeństwiedlaliceumogólnokształcącego,technikumiliceumzawodowego–stwier-
dzenie,żeprogram„niemanaceluprzekonaniaucznia(nalekcjach,zapomocą
stopni),żeistniejejedenprawidłowysposóbopisurzeczywistościspołecznej,politycz-
nejigospodarczejorazżewystarczygotylkopoznać,abymocwsposóbbezpieczny
podejmowaćnajegopodstawiesłusznedecyzjenatematswojegoangażowaniasię
wżyciekraju.[...]Maonpomócuczniowiwwyborzeiokreśleniuswegomiejscawota-
czającejgorzeczywistości,atakże–byuczeńbyłwstaniesamtozrobić”32.
29
K.Przyszczypkowski,WychowanieobywatelskiewkoncepcjachedukacyjnychopozycjipolitycznejwPolsce
wlatachsiedemdziesiątychiosiemdziesiątych,w:Wychowanieobywatelskie.Studiumteoretyczne,porównawcze
iempiryczne,red.Z.MelosikiK.Przyszczypkowski,Poznań–Toruń1998,s.86–95.
30
J.Ćwiek-Karpowicz,EdukacjaobywatelskawPolsce,w:EdukacjaobywatelskawNiemczechiPolsce.
Raportzbadań,red.K.Siellawa-Kolbowska,A.Łada,J.Ćwiek-Karpowicz,Warszawa2008,s.58.
31
M.Menz,Czypolskiejszkolepotrzebnajestedukacjaobywatelska?Opotrzebiezachowaniawiedzyospo-
łeczeństwiesłówkilka,„WiadomościHistoryczne”2006,nr5,s.41.
32
Programnauczaniawiedzyospołeczeństwiedlaliceumogólnokształcącego,technikumiliceumzawodowe-
go,nrDKO2–4015–21/90,Warszawa1990.
