Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZĘŚĆPIERWSZA:
DOPRZEŁOMUANTYPOZYTYWISTYCZNEGO
A)TEORIALITERATURYODSTAROŻYTNOŚCI
DOXVIIIWIEKU
I.STAROŻYTNOŚĆ
KILKAUWAGOESTETYCESTAROŻYTNEJ
Myślenieoliteraturzemaswojeodniesieniadomyśleniaosztuce,
zaśmyślenieosztucedomyśleniaopiękniewogóle.Dlategonie
tylkonieuniknione,aleipożytecznejestwidzenierefleksjioliteratu-
rzewodniesieniudorefleksjiosztuceiopięknie.Gdywięcchcemy
mówićopoczątkachmyśleniaoliteraturze,musimyjeukazaćwtym
właśniekontekście.
AwięczapierwsząteoriępięknauważasiępoglądyPitagora-
sa
(570-497[?]):naczelnąkategoriąjegoestetykijestkategoria
harmonii:całarzeczywistośćjestzharmonizowanakosmosjest
harmonijny(por.siedemsferisiedemdźwiękówmuzycznych).to
początkiobiektywistycznejteoriipiękna:pięknomacharaktertrans-
cendentny,niezależnyodpodmiotudoznającego.
Jednocześniepojawiasięsubiektywistycznairelatywistycznakon-
cepcjapiękna:pięknoniejestdaneobiektywnie,aleprzezczłowieka:
człowiekjestmiarąpiękna.Jesttoteoriasofistów.Bylionipierwszymi
pragmatykami:głosiliniepoznawalnośćrzeczywistościinieosiągal-
nośćprawdyobiektywnej;stądcałąswojąenergięskoncentrowalina
osiąganiupożądanegoefektu.Opracowywaliteorięskutecznegoprze-
mawianiaitumieliswójwkładdoteoriijęzyka:interesowałaichery-
stykasztukaskutecznegomówienia(przekonywania).Stalisięwięc
onitymi,którzyopracowaliteorięsztukimowy:retorykę.Gor-