Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Doprzełomuantypozytywistycznego
którajestwynikiemwewnętrznegoładu,właściwegoukładuczęści,
któremusząfunkcjonowaćnawzórżywegoorganizmu.Tęjedność
możeartystaosiągnąćwyłącznie,gdyznaistosujeodwieczneprawa
rządząceświatem”2.Awięcwgruncierzeczypoezjamoże–czypo-
winna–byćmikrokosmosem,którymrządzątesameprawa,coma-
krokosmosem.MówiteżPlatonozasadzieumiaru,którapowinna
rządzićdziełem.
Odrzucaonpogląd,żegłównymcelemikryteriumwartościsztuki
jestprzyjemność,ponieważjesttokryteriumsubiektywne.
WPrawachwyżejstawiaepos,niżtragedię.Tragediakażeprzeży-
waćlitośćitrwogę,coosłabiacharakterwidza.Rozumujewięccałko-
wicieodwrotnie,niżpotemArystoteles.Niemawięctumowyokat-
harsis.
Teoriajęzyka:Platonpołączyłdwieprzeciwstawneistnieją-
cejużwcześniejteorie:jedną–symboliczną(naturalistyczną),według
którejsłowasąnaturalnymobrazemnazywanejprzeznierzeczywi-
stości,czylisąprzezniąmotywowane,idrugą–głoszącą,żejęzykma
charakterczystokonwencjonalny.Uznał,żepoczątkijęzykamają
charakternaturalny,natomiastwjegodalszymrozwojudecydującą
rolęodegrałakonwencjaiprzypadek3.
ARYSTOTELES
Arystoteles(384/3-322)stworzyłpodwalinydopowstaniateorii
literaturyjakoodrębnejdyscyplinynaukowej.ByłautoremRetoryki
iPoetyki4.PodstawowetezyfilozofiiArystotelesa:
1.Metafizyka:czteryracje(przyczyny),dziękiktórymcoś
jestzkoniecznościtakieanieinne:
–formalna(forma=morfe=istota[por.platońskaidea]);
–materialna(materia=hyle);
2H.Podbielski,Wstęp,(w:)Arystoteles,Poetyka,Wrocław,s.XXVIII-XXIX.
3„Takimpostawieniemsprawyzapoczątkowałdługotrwałądyskusjęnatematroli
anomaliiianalogiiwrozwojumowyludzkiej”.(Jw.,s.XXX).
4Atakżezaginionychtraktatówdotyczącychliteratury:Opoetach,Otragediach,
ZwycięstwanaDionizjach,Didaskalia,ProblemyHomeryckie.
