Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.E.Szołtysek,Filozofiawychowaniamoralnego,Kraków2009
ISBN:978-83-7850-345-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2009
30
Filozofiawychowaniamoralnego
„myślpożądającą,czyteżpożądaniemyślą”
38
.Św.Tomaszniewahałsię
przyjąćtegodrugiego:samączynnośćprzechyleniasięwwyborzenajed-
nąlubdrugąstronęprzyznawałonwoli,ztymjednak,żejestonanieko-
niecznymwynikiempoprzedzającegosądurozumu.Wolnywybórnależy
dowolijakodowładzy,któratęczynnośćspełnia(sicutinsubjecto),zaś
dorozumujakodoswegoźródła(sicutinradice).
39
Wśródwładzumysłowychśw.Tomasz-zaArystotelesem-wyróżnia
władzęumysłowo-poznawczą,zwanąintelektemorazwładzęumysłowo-
pożądawczą,zwanąwolą.Intelekt,wmomenciepoczątkużyciaumysło-
wego,stanowiczystą,niezapisanątablicętabularasa;dopieromateriał
dostającysiędoświadomościdrogązmysłówzewnętrznychiprzerabiany
wzmysłachwewnętrznychnawyobrażeniapozwaladokonywaćzapisów
natejniezapisanejtablicy.Żadnychgotowychpojęć,żadnychideinie
wnosimynatenświat.Intelektludzkijestograniczonydopoznawania
rzeczycielesnych.Wobrębieintelektudasięwyróżnić:
.
formułowaniepojęć,czyliczasoweiprzestrzenne‘odmaterializowa-
nie’wyobrażeńzmysłowych;wynikiemabstrahowaniaodcechczaso-
wychicechprzestrzennychintelektujmujepojęciegatunkowerzeczy,
zwanerównieżistotątejżerzeczy,
.
formułowaniesądównapodstawiezespoleniaodpowiednichpojęć;
zewnętrznymujęciemsądujestzdanie,
.
formułowanierozumowań,czyliodpowiedniełączeniesądów,przez
wskazaniesądów,mającychstatuslogicznychprzesłanek,stanowią-
cychpodstawęsformułowaniasądu,przyjmującegostatuskonkluzji.
Postscriptum.Zasygnalizowanekoncepcjeczłowiekaśw.Augustynai
św.Tomaszawyznaczyłyperspektywępojmowaniachrześcijaństwaprzez
wieki.DlachrześcijaństwakatolickiegodalejobowiązujewykładniaTo-
maszazAkwinu,aprzezniegokoncepcjaArystotelesa.Zkoleidlachrze-
ścijaństwaprotestanckiegodalejobowiązujewykładniaśw.Augustyna,a
przezniego-koncepcjaczłowiekaPlatona.Postępującasekularyzacja
sprawia,iżnapierwszyplanwysuwasiębehawioralnakoncepcjaczło-
wieka,eksponującajegopsychizm,przyjednoczesnymumniejszaniuczy
wręcznegowaniuczłowieczejduchowości.
38
Arystoteles:Etykanikomachejska...,Ks.VI,Rozdz.2.
39
S.Swieżawski:ŚwiętyTomasznanowoodczytany...,130.
