Filozofie skończoności

Włodzimierz Lorenc

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-235-2070-2

DOI:

https://doi.org/10.31338/uw.9788323520702

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2016

Liczba stron:

405

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Lorenc, Włodzimierz. Filozofie skończoności. Red. . Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2016, 405 s. ISBN 978-83-235-2070-2, doi: https://doi.org/10.31338/uw.9788323520702

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Lorenc, W.

T1 Filozofie skończoności

PB Uniwersytet Warszawski

PP Warszawa

YR 2016

SN 978-83-235-2070-2

DOI https://doi.org/10.31338/uw.9788323520702

Bibliografia BibTex:

@Book{ 183197, author = "Lorenc, Włodzimierz", editor = "", title = "Filozofie skończoności", publisher = "Uniwersytet Warszawski", year = "2016", address = "Warszawa", isbn = "978-83-235-2070-2", doi = "https://doi.org/10.31338/uw.9788323520702" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Lorenc, Włodzimierz

ED -

TI - Filozofie skończoności

PB - Uniwersytet Warszawski

CY - Warszawa

PY - 2016

SN - 978-83-235-2070-2

ER -

DOI - https://doi.org/10.31338/uw.9788323520702

Netografia (standard APA):

Lorenc, Włodzimierz. Filozofie skończoności [baza danych online] Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2016 [dostęp: 05 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/filozofie-skonczonosci-wlodzimierz-lorenc-183197. doi: https://doi.org/10.31338/uw.9788323520702

metafizyka, absolut, filozofia współczesna, nieskończoność, decline of metaphysics, filozofia skończoności, skończoność, modern philosophy, continental philosophy, philosophy of finitude, finitude, infinity

Włodzimierz Lorenc rozważa konsekwencje odejścia od filozofowania odwołującego się do idei absolutu, czyli filozofowania metafizycznego. Zmiana ta następuje po Heglu i jest przełomem stawiającym pod znakiem zapytania dokonania wielkich filozofów p...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-235-2070-2

DOI:

https://doi.org/10.31338/uw.9788323520702

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2016

Liczba stron:

405

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wprowadzenie 91. Zmierzch filozofii absolutu9
2. Przesłanki znaczenia idei absolutu w klasycznym pojmowaniu filozofii12
3. Wyjątkowość pozycji Hegla w dziejach filozofii17
4. Filozofie skończoności w miejsce filozofii absolutu24
5. Zamierzenia badawcze31
I. Søren Kierkegaard: odejście od filozofii absolutu na rzecz absolutyzacji subiektywnego istnienia 351. Spór Kierkegaarda z Heglem: jesteśmy istotami skończonymi, przeżywającymi dylematy etyczne35
2. Filozoficzne wyznaczniki poglądów Kierkegaarda42
3. Ocena prawomocności zaproponowanego ujęcia człowieka46
II. Spór Ludwika Feuerbacha z filozofią absolutu 531. Idea "nowej filozofii" jako opozycja względem Hegla i filozofii zobowiązanej religijnie53
2. Idea filozofii skończoności56
3. Program nowej filozofii61
4. Trudności i ograniczenia nowej wizji filozofii64
III. Pluralizm Williama Jamesa jako idea filozofii skończoności 691. Wizja filozofii i jej możliwości69
2. Spór Jamesa z filozofią absolutu72
3. Idea pluralizmu jako nowa wersja filozofowania76
IV. John Dewey i odejście od filozofii absolutu na rzecz filozofii człowieka uwikłanego w swój czas 821. Dewey jako krytyk i kontynuator Jamesa82
2. Rewizja filozoficznej samowiedzy: filozofia jako część kultury powiązana z religią85
3. Program przebudowy filozofii89
4. Projekt naturalistycznej metafizyki96
5. Nowa postać naturalizmu98
6. Metafizyczne zamierzenia Deweya101
7. Powrót do absolutyzowania pewnych aspektów rzeczywistości i charakterystyk człowieka103
V. Wilhelm Dilthey: projekt filozofii skończoności w powiązaniu z ideą absolutu ukrytego 1071. Diltheyowski projekt filozofii skończoności109
2. Człowiek jako istota skończona116
3. Nawiązanie do metafizyki i wprowadzenie punktu widzenia życia122
VI. Martin Heidegger: relacja ludzkiej skończoności z absolutem w sytuacji jego nieobecności 1261. Idea hermeneutyki faktyczności: zainteresowanie faktycznym istnieniem w miejscu zainteresowania absolutem127
2. Heidegger a Dilthey. Podobieństwa i różnice132
3. Problem bycia: w poszukiwaniu najgłębszej podstawy naszej skończoności135
4. Przejście do perspektywy bycia - człowiek jako jego "sąsiad"140
5. Wnioski144
VII. Hans-Georg Gadamer jako filozof skończoności 1481. Gadamer jako filozof skończoności149
2. Przedmiot filozofii Gadamera153
3. Na czym polega nowatorstwo filozofii Gadamera?156
4. Filozofia Gadamera jako filozofia pozostająca w cieniu metafizyki absolutu160
VIII. Czy Max Horkheimer jest filozofem skończoności? 1661. Krytyka dawnej filozofii i jej idei absolutu169
2. Rola filozofii i jej zadania175
3. Wnioski182
IX. Theodor W. Adorno: czy próba totalnej krytyki społecznej przekształca się w filozofię skończoności? 1851. Krytyka dawnej filozofii absolutu i całej współczesnej filozofii akademickiej186
2. Podtrzymanie idei całości191
3. Filozofowanie w imię przemiany istniejącego społeczeństwa194
4. Nawiązanie do metafizycznych pytań o absolut201
5. Filozofia Adorna jako pozór filozofii skończoności205
X. Czy Jürgen Habermas jest filozofem skończoności? 2081. Krytyka filozoficznych poglądów Adorna210
2. Stosunek Habermasa do tradycji metafizycznej211
3. Czym staje się filozofia, kiedy przestaje być wiedzą o świecie?216
4. Pomiędzy filozofią skończoności a filozofią absolutu223
XI. Filozofia skończoności w ujęciu Michela Foucaulta 2281. Czy Foucault jest filozofem?229
2. Przedmiot zainteresowań Foucaulta236
3. Foucault jako filozof ludzkiej skończoności244
4. Problematyczność Foucaultowskiej wersji filozofii skończoności248
XII. Gilles Deleuze: czy możliwe jest precyzyjne rozróżnienie tego, co skończone, i tego, co nieskończone? 2531. Ku nowym postaciom filozoficznego myślenia253
2. Czy filozofia DeleuzeIa jest filozofią skończoności?260
3. Deleuze jako filozof "różnicy" i "powtórzenia"264
4. Deleuze jako filozof wydarzenia273
5. Wnioski276
XIII. Czy Jacques Derrida jest filozofem skończoności? 2801. Idea dekonstrukcji metafizyki280
2. Czy dekonstrukcja jest przedsięwzięciem filozoficznym?284
3. Sposób realizacji pomysłu Derridy. Czy różnię można potraktować jako nową postać idei absolutu?293
4. Zakwestionowanie podziału na to, co skończone, i na to, co nieskończone296
XIV. Filozofia przygodności w sporze z filozofią absolutu w poglądach Richarda Rorty’ego 3041. Sprzeciw Rorty'ego wobec tradycyjnej formuły filozofowania304
2. Projekt filozofii przygodności309
3. Czy filozofia przygodności jest jeszcze filozofią?316
4. Analiza zaproponowanego przez Rorty'ego wariantu filozofii przygodności322
1. Charakter filozoficznych poglądów Marquarda327
XV. Filozofia przygodności Odona Marquarda327
2. Idea filozofii skończoności328
3. Ślady absolutyzacji w myśli Marquarda335
Zakończenie 3371. Czy filozofia skończoności istnieje?337
2. Odnawianie idei absolutu i poczucia związku z nim347
2.1. Obecność (boskiego) absolutu w doświadczeniu człowieka - Emmanuel Levinas348
2.2. Odniesienie do boskiego absolutu jako fundamentalna sytuacja ludzkiego istnienia - Michel Henry351
2.3. Myślenie w horyzoncie idei absolutu - Jean Franҫois Lyotard356
2.4. Osłabienie metafizyki jako sposób ponownego ugruntowania chrześcijaństwa - Gianni Vattimo360
2.5. Wnioski364
3. Czy współczesna nauka powraca do idei absolutu?366
4. Czy możliwa jest dyskusja pomiędzy filozofiami skończoności a filozofiami absolutu?374
Literatura cytowana388
Indeks nazwisk399

30nWprowadzenie

zmoichkolegówtwierdzą,żekontemplacjaprawprzyrodydajeimtakąsamą

duchowąsatysfakcję,jakąinnitradycyjnieznajdująwwierzewzaangażowanego

Boga”

.Wskazujeto,iżnaukaniewykluczawsposóbostatecznymożliwości

absolutyzowania.JakzauważyłtojużkiedyśPaulTillich,fizycy,iobecnietylko

oni,sąwstanieużywaćsłowa„Bóg”,niewpadającwzakłopotanie.

Możnanatomiastzapytać,czyzakładanieistnieniaabsolutuniejestwyrazem

absolutyzowanianaszychpotrzebpoznawczych,wypływającegozprzekonania,iż

zadaniemfilozofiijestzastępowaniereligii.Dyskusyjnejestteż,czyfilozofia

winnazawszelkącenędążyćdoabsolutnejautonomii,gdyżbyćmożeprzeko-

nanieopotrzebietakiejautonomiijestjedyniewyrazemprzyzwyczajeńdojej

dawnychwzorcówiintelektualnejwygodyjejtwórców.

Przedstawicielefilozofiiskończonościzdająsobiesprawę,iżichdziedzinanie

posiadacharakteruautonomicznego.Oilejednakzgodnisąwuznaniutegofaktu,

otyleróżniichnastrójzwiązanyzuświadomieniemsobietejsytuacji.Przykładowo

Rorty,przyznającsiędobrakuautonomiiswejdziedziny,śmiałozaznacza,iżstaje

sięonajednymzgatunkówliterackich,peryferyjnądyscyplinąakademicką.Nie

widzionpotrzebyzdecydowanegoodgraniczaniafilozofiiodniefilozofii,wyzna-

czaniagranicdzielącychjąodnauki,sztukiczyreligiiiaprobujerównieżpostaci

filozofowaniamającecharakterprywatny,związanezjednostkowymwymiarem

istnieniainastawionenaprywatnedoskonaleniesię.Zarzucaonnawet

Habermasowi,któryrównieżjestświadom,żemyśleniefilozoficzneprzestaje

byćsamowystarczalne,iżzaznaczająctenfakt,wyrażaonpewnegorodzaju

ubolewaniezwiązanezkońcemfilozofii.

OileRortygłosiwtymwzględziestanowiskozbieżnezDerridą,otyleopinia

HabermasałączygonaprzykładzRicoeurem,którywpełniopowiadasięza

filozofiąskończoności,alejednocześniedostrzega,żeżyjemywkrytycznym

okresiefilozofii.Jestonbowiemgłębokozwiązanyztradycjądawnejfilozofii,

nawiązujedodorobkuwielkichpostacijejhistorii,wzwiązkuzczymniełatwo

jestmusięprzestawićnafilozofowaniewramachskończoności.Pisząco„żałobie

poutraciewiedzyabsolutnej”,niejestwcalepewnydalszegoistnieniafilozofii.

ZbliżonasytuacjapanujewpoglądachGadamera,którymocnozaznaczaistnienie

dystansu,jakidzielinasodklasycznychwzorcówfilozofowania,azarazem

korzystazinspiracjifilozofówodległychodfilozofiiskończoności.Zdajeonsobie

sprawę,iżpozycjafilozofaniejestjużpozycjąabsolutnąiżenieistnieją

wystarczająceprzesłankidoprzyjmowaniaistnieniarzeczywistościabsolutnej,

alesytuacjitejnietraktujeonjakowyzwoleniazdawnychzłudzeńinieupraw-

nionychnadziei,jakczyniątoRortyiDerrida.

Tamże,s.323.

Brak wyników

Filozofie skończoności

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra