Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.SpórKierkegaardazHeglem:jesteśmyistotamiskończonymi,przeżywającymi...n39
dawnąsiłęprzekonywania
20
,alenawetnieprowadządowzbudzeniazainter-
esowaniajegotwierdzeniami.WopiniiKierkegaarda„nieistniejejużidealny
obraztego,jakbyć[pojedynczym]chrześcijaninem”
21
,idlategowświadomości
potocznejzaczynadominowaćzwątpieniewprawdydawnegochrześcijaństwa.
WpewnejmierzeodpowiedzialnyzatookazujesięHegelidlategospór
Kierkegaardazjegopoglądaminieograniczasiędopłaszczyznyczystofilo-
zoficznej,leczodnosisięrównieżdorozumieniatego,czymjestsamareligia
chrześcijańska.
CzłowiekjestdlaKierkegaardaistotą,która–egzystując–ciąglesięstaje
inigdynieosiągaostatecznejformyistnienia.Właśniedlategonigdynie
dochodzimydopunktuwidzeniawiedzyabsolutnej,gdyżrealnemyślenie,jako
myśleniekonkretnegoczłowieka,niejestwstanieogarnąćsiebieiwpełni
uchwycićswewłasneprzesłanki,cobyłobywyrazemutożsamieniamyśliibytu.
Nieabsolutyzujeonzatem,wbrewHeglowi,możliwościrozumu.Niewszystko
możesiębowiemstaćzrozumiałedziękiujęciupojęciowemu.Ztegowzględu
zkrytykąspotykająsięzłudzeniadotychczasowejfilozofii,gdyżskłaniają
egzystencjędoapatii,nieradzeniasobiezjejproblemami,samozadowolenia
idącegowparzezmiernościąsposobuegzystowania
22
.
Kierkegaardainteresujepytanie(niezadajegowsposóbotwarty),kimjest
ten,ktoaspirujedotworzeniasystemufilozoficznego
23
.Zauważa,żesystem
filozoficznytworzy„człowiekzbajki”,niezaś„rzeczywiścieżyjący,istniejący
człowiek”
24
,gdyżumysłczłowiekarealnieistniejącegonieograniczasiędosfery
kontemplacji.Zapomnienieoswoimistnieniuokazujesię,zjegopunktu
widzenia,wręczczymśśmiesznym,awięcczymś,czegoniemożnatraktować
wsposóbpoważny.Twierdzion,że„PanProfesor”okazujesięwramachtakiego
myślenia„drobnąresztką”
25
wstosunkudotego,cozawierajegosystem.
Mówiączaśwsposóbjaknajbardziejpoważny,stawiaonHeglowizarzut
nieludzkości.Hegelzapominabowiem,żecałościniejesteśmywstaniemyślowo
wyczerpaćiżesamomyślenierozwijasięwramachegzystowania,gdyżniekażdy
człowiekpoświęcasięmyśleniuinieodmyśleniazaczynasięnaszeegzystowanie.
JakujmujątobadaczepoglądówKierkegaarda,ograniczaonautonomięmyślenia
irelatywizujemyśleniedoegzystencji
26
,azarazemstwarzamiejscenauwzględ-
20
Por.tamże,s.269.
21
S.Kierkegaard,Uzbrojonaneutralność...,s.230.
22
Por.M.Domaradzki,Kierkegaardarecenzjanowożytności,w:A.Szwed(red.),Aktualność
Kierkegaarda...,s.148.
23
Por.J.Niecikowski,Stirner,Kierkegaard...,s.162.
24
S.Kierkegaard,Systemuodzwierciedlającego...,s.243.
25
Por.tamże,s.245.
26
Por.E.Kasperski,Kierkegaard.Antropologiaidyskursoczłowieku,Pułtusk2003,s.158.
