Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
RozdziałI.Ogatunkuprasowym…
realizacjegatunkowe.Wzorzecgatunkowymożnatraktowaćjakozbiór
regułdookreślającychnajważniejszepoziomyorganizacjigatunkowego
schematu,relacjemiędzytymipoziomamiisposobyichfunkcjonowa‑
nia(Wojtak2004a:16).
Abyuchwycićróżneużycia,tetypoweitenietypowe,możnazasto‑
sowaćzaMariąWojtaktrzykategoriewariantówgatunkowegowzorca:
wzorzeckanoniczny,wzorcealternacyjneiwzorceadaptacyjne(2004a:
18–19).flObszarcentralnypolazajmujewzorzeckanoniczny,strefębli‑
skącentrumwzorcealternacyjne,awstrefachperyferyjnych,awięc
najbardziejoddalonychodcentrumibliskichgranicpóltypowychdla
innychgatunków,sytuująsięwzorceadaptacyjne.Jesttotakżeobszar
krzyżowaniasięgatunków
7ipowstawaniahybryd”(Wojtak2004a:
19).
AleksanderWilkońzkoleiproponujepięciostopniowyukładgenolo‑
giczny:rodzaj–podrodzaj–gatunek–podgatunek–tekstjednostkowy
(2003:254).Układtensprawdzasięnietylkowodniesieniudotekstów
literackich,aletakżewprzypadkutekstówdziennikarskich.Przykład
analogicznejklasyfikacjidlawypowiedzidziennikarskiejmógłbywów‑
czaswyglądaćnastępująco:publicystyka–publicystykadziennikarska
–wywiad–wywiadprasowy–konkretnarealizacjatekstowa.Wtym
układziegatunekzajmujepozycjęśrodkową,centralną.Zjednejstrony
marodzaj,podrodzaj,zdrugiejnatomiast–odniesieniedokonkretnego
tekstu.Tapropozycjapokazuje,żetekstzawszemacharakterpodrzęd‑
nywobecgatunku(Wilkoń2003:254–256).
Trzebajednakpamiętać,żesystemporządkującygatunkipowinien
byćwielowymiarowyijegogranicepowinnybyćpłynne,zewzględu
nasamcharaktergatunku(kategoriarozmyta,otwarta).BożenaWi‑
toszpostuluje,abykoncepcjetypologicznegatunkówbudowaćzgodnie
zzasadamipodobieństwarodzinnego,gdzieprzejściamiędzyposzcze‑
gólnymikategoriamisąmożliwe(2005:143–145).
Tekstyprasowebędętraktowaćjakorealizacjewzorcagatunkowe‑
go.Jednocześniewiem,żeopiswspółczesnychgatunkówprasowych
jestniezwykletrudny,ponieważcechująsięoneogromnązmiennością,
transgresywnościąihybrydycznościąform
8.
7WartowtymmiejscuprzywołaćważnydlagenologiitekstIreneuszaOpaCkiego:
Krzyżowaniesiępostacigatunkowychjakowyznacznikewolucjipoezji(1999).
8Literaturoznawcy,piszącodestabilizacjigatunkowej,używaliokreśleńflzagładaga‑
tunków”(Balbus1999),flgatunkizmącone”(Geertz1990).
