Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
RozdziałI.Ogatunkuprasowym…
Paktfaktograficzny
Paktfaktografcznystanowijednoznajważniejszychkryteriówodróż‑
niającychprzekazymedialneodinnych,zwłaszczaprzekazówliterac‑
kich.ZbigniewBauercharakteryzujepaktfaktograficznyjakoswoistą
umowęmiędzydziennikarzemaczytelnikiem(2008a:258).Terminten
wykorzystywanyjestnawzórpaktuautobiografcznegoPhilippe’aLejeu‑
ne’a(2001:21–56),którytakżewystępujejakoflumowamiędzyauto‑
remiczytelnikiemlubszerzej–nadawcąiodbiorcą,żedanytekstjest
rzeczywiścieopisemwłasnegożycia”(LaboCHa2000:91).Wzwiązku
ztymautorpaktustwierdza,żegatunekautobiograficznyjestgatun‑
kiemumownym(Lejeune2001:56)
15.Każdygatunekmedialny,podob‑
nie,możnanazwaćumownym.Paktfaktograficznywgatunkachdzien‑
nikarskichzobowiązujeautoradotego,żebytekstspełniałnastępujące
warunki:wiernośćprzedstawianymfaktom,szczegółowośćizwięzłość.
Jednocześniebadaczzaznacza,żewarunkiszczegółowościizwięzłości
niewykluczająsię,ponieważopisaćszczegółowotoznaczybardzodo‑
kładnie,azwięzłośćoznacza,żenależypisaćosprawachnajistotniej‑
szychdladanegotematu(Bauer2008a:258).StuartAllanwprowadza
dwazjawiskaistotnewkontekściepaktufaktograficznego:fldążeniedo
faktyczności”(Allan2006:77–78),podkreślając,żeobiektywizminfor‑
macjinieistnieje,alejednocześnienależydążyćdoprzedstawianiasta‑
nufaktycznego,orazflhierarchiawiarygodności”(Allan2006:68–70),
którawyznaczawpływdziennikarskichkompetencjiiwiarygodności
naprzedstawianetreści.
Paktfaktograficznypodkreślawyraźnierelacjęmiędzynadawcąiod‑
biorcą,nakładaogromnąodpowiedzialnośćnadziennikarza,botoon
odpowiadazaswójtekst.Międzynimiczytelnikiemistniejeumowa,
którejniemożezerwać.Paktfaktograficznyfunkcjonujewkażdymga‑
tunkudziennikarskim,choćwgatunkachzpograniczapublicystykiili‑
teraturyistniejewzależnościodichgatunkowychwyznaczników
16.
15Odsyłamdoinnychprzykładówtekstówomawiającychpaktautobiograficzny
(Czermińska1987;Kawka2004:157–167).
16Takimgatunkiembędziereportaż,gdziewielubadaczywskazujenamożliwość
naświetlaniapewnychzjawiskrzeczywistościwzależnościodupodobańautora.Repor‑
tażyściniejednokrotnieprzyznająsiędotego,żezmieniają,przebudowująswojeposta-
ci,aletonieznaczyżełamiąpaktfaktograficzny.Nietraktujępaktufaktograficznego
wdosłownymsensie.Analizującgo,spoglądamnawyznacznikireportażu,atamwśród
tychnajważniejszychsąobrazowośćiaktualność(rozumianajakouniwersalność)(por.
Wolny-Zmorzyński2008:326).Por.teżAutoportretreportera(KapuśCiński2005).
