Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
F.Kokot,Gospodarkawodno-elektrolitowaikwasowo-zasadowawstanachfizjologiiipatologii,Warszawa2005
ISBN83-200-3109-5,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2005
glikokortykosteroidówlubhormonówtarczycymożebyćprzyczynągwałtownegowzrostu
klirensuwolnejwody(utakichchorychgęstośćwłaściwamoczuzmniejszasięponiżej1,009)
iniezamierzonegoszybkiegowzrostunatremii.Zachodziwówczaskoniecznośćpodawania
roztworówhipotonicznychNaCl(0,45%).
Należyzatemprzestrzegaćnastępującejzasady:uchorychzhiponatremiąihipowolemią
niedobórsodunależyuzupełniaćpodając0,9%lub3%roztwórchlorkusodudochwiliuzy-
skaniaprawidłowegociśnieniatętniczego,poczymstosujesięhipotonicznyroztwórNaCl.
Wrazieniespodziewanegowzrostunatremii,uwarunkowanegoznacznymwzrostemklirensu
wolnejwody,możezachodzićpotrzebapodawaniawazopresyny.Potrzebawyrównaniarów-
nieżwspółwystępującychzhiponatremiązaburzeńwodno-elektrolitowychorazzwalczania
przyczynyhiponatremii(jeślijesttomożliwe)niewymagabliższegokomentarza.
Przykład2.Uchoregoważącego60kgstwierdzasiękliniczniebezobjawowąhiponatre-
mięwielkości110mmol/l.Wwywiadziestwierdzasięprzewlekłycharaktertejaberracjime-
tabolicznej.Uwzględniającpatofizjologięprzewlekłejhiponatremii,możnazałożyć,żewy-
równawczahipomolalnośćpłynuśródkomórkowegojestspowodowanautratąpotasuielek-
trolitóww66%,aosmolitóworganicznychw33%.Ztegofaktuwynikająważkiekonsekwen-
cjelecznicze(patrzniżej).Wpierwszejkolejnościnależyobliczyćwielkośćniedoborówsub-
stancjiosmotycznieczynnych(osmolitów)wcałymustroju,zakładając,żedocelowąnatre-
miąpowinnobyćstężenieNarówne125mmol/l.Jeżelizałożyć,żewodaogólnoustrojowa
wynosi60%masyciała(zczego40%stanowipłynśrodkomórkowy,a20%płynpozakomór-
kowy),niedobórosmolitów,wyrażonywrównoważnikachmilimolowychsodu,wynosi:
60×60
60×60×(125–110)=540mmol
100
Na540mmolniedoboru1/3(180mmol)dotyczyprzestrzenipozakomórkowej,a2/3(360
mmol)–przestrzeniśródkomórkowej.Niedobórosmolitówpłynupozakomórkowegonależy
uzupełnićchlorkiemsodu,natomiastśrodkomórkowego–chlorkiempotasu.Skoroutrataosmo-
litówśródkomórkowychskładasięw2/3zpotasuichlorków,natomiastw1/3zosmolitów
organicznych,toz360mmolniedoborówosmolitówśródkomórkowych240mmol(2/3z360
mmol)należypodawaćwpostacichlorkupotasu.Zpowyższychrozważańwynika,żepłyn
wyrównawczystosowanywleczeniuhiponatremiiprzewlekłejskładasięnietylkozchlorku
sodu,alerównieżchlorkupotasu.
Objętośćroztworu,wjakiejnależypodaćwyżejobliczonąilośćNaCliKCl,zależyod
stanuwolemiiuposzczególnychchorych.Roztwórtakipowinienzawierać5%glukozyuła-
twiającejtransportpotasuzprzestrzenipozakomórkowejdośródkomórkowej.Szybkośćpo-
dawaniategoroztworupowinnabyćtakwyregulowana,abyprzyrostnatremiinieprzekraczał
0,5mmol/l/h.Ponadtozachodzikoniecznośćstałegomonitorowania(wodstępachgodzin-
nych)stężeniapotasuwekrwi.NajkorzystniejszejestoddzielneprzygotowanieroztworuNaCl
ioddzielneroztworuKCl,przezcojestłatwiejszaregulacjaszybkościpodawaniawymienio-
nychelektrolitów.
Narycinie10podanoogólnepostępowanieleczniczeuchorychzhiponatremią
ostrą,przewlekłąlubotrudnymdoustaleniaokresiepowstawania.Jakwidać,postę-
powanietowistotnymstopniuzależyodaktualnejwolemii.Wtymmiejscunależy
podaćjeszczekilkauwagogólnychnatematpostępowanialeczniczegowhipona-
tremiiostrejiprzewlekłej.
Szczególniegodnepodkreśleniajestwskazanie,abykażdąhiponatremięostrą
traktowaćjakstannaglący,wymagającynatychmiastowejinterwencjilekarskiej.
Nieleczonalubniewłaściwieleczonahiponatremiaostrakończysiębowiemnajczę-
ściejśmierciąwśródobjawówzatrzymaniaoddychaniaiwklinowaniamózgu.Dla-
64