Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI
Muzeumpubliczne:odinstrumentuedukacji
doprzestrzenidoświadczeń
Instytucjamuzeumpublicznegowzbudzałakontrowersjeodmomentu
swychnarodzin
1:jejpierwszymkrytykiembyłAntoine-ChrysostomeQuate-
méredeQuincy,któryrozwijałswojeideepodkoniecosiemnastegoina
początkudziewiętnastegowieku.Quincyumieściłmuzeumwstrukturachno-
wożytnegospołeczeństwaidostrzegłjegozwiązekzrynkiem,co,jaktwierdził,
prowadziłodo„utowarowienia”sztuki.Uważał,żejedynienaturalneotoczenie
możesprawić,iżdziełabędąspełniałyfunkcjęedukacyjną,którąmuzeumchce
sobieprzypisać.Muzeazawierającekolekcjesztuczniestworzoneniesąwstanie
wywołaćemocjikoniecznychdotworzeniawspaniałejsztuki.Komercjawywo-
ływałanajgłębsządezaprobatęQuincy’ego.Jakiekolwiektransakcjepozbawiają
sztukęjejwartości,produkcjanasprzedażodzierająznaturalnegokontekstu.
„Przeniesieniewszystkichtychmonumentów–pisał–zebranierazemzde-
komponowanychtychsposobemfragmentów,ułożeniegruzówwmetodycz-
nymporządkuistworzeniepraktycznejseriizgodnejznowożytnąchronologią
sprawia,żestajemysięnarodemmartwym,uczestniczymywswoimwłasnym
pogrzebie,mimożejeszczeżyjemy.ZabijamySztukę,abynapisaćjejhistorię,ale
toniejesthistoria,tylkoepitafium”.
2Idea,żemuzeum„zabija”obiekty,jestżywa
1W1683r.zprywatnejfundacjipowstałoAshmoleanMuseumwOksfordzie,w1759r.otwarto
BritishMuseum,w1773r.MuseoPioClementino,aw1781r.MuzeumwWiedniu.Nowemuzeanie
były,coprawda,otwartedlawszystkich,alezwiedzaniezostałozagwarantowane,cowedługKrzy-
sztofaPomianaróżniłojeodwszystkichkolekcjiprywatnych.W1793r.otwartoLuwr,co(wraz
ztworzeniemsystemupowszechnejoświaty,siecibibliotekpublicznychiarchiwów)nadało
instytucjonalnykształtprzekonaniu,że„wszystkiecenneprzedmioty,któretrzymanozdalaodludu
iktórepokazywanomupototylko,bywzbudzićwnimpodziw–wszystkietebogactwasąjego
własnością”,zob.KrzysztofPomian,Drogikulturyeuropejskiej.Trzystudia,PolskaAkademiaNauk,
Warszawa1996,s.135–136oraz146–147.JeffreyAbt,śledzącyewolucjeinstytucjimuzeumodczasów
starożytnych,równieżłączykategorię„muzeumpublicznego”zotwarciemsięnaszerokąpubliczność,
zob.JeffreyAbt,TheOriginsofthePublicMuseums,[w:]ACompaniontoMuseumStudies,red.Sharon
Macdonald,BlackwellPublishing,Oxford2006,s.115–134.
2Antoine-ChrysostomeQuateméredeQuincy,LettersáMirandasurledéplacementdesmonuments
del’Artdel’Italie(1796)orazConsidérationsmoralessurladestinationdesouvragesdel’art(1815),cyt.za:
DanielJ.Sherman,Quatremére/Benjamin/Marx:ArtMuseums,AuraandCommodityFetishism,[w:]
MuseumCulture.Histories–Discourses–Spectacles,red.DanielJ.Sherman,IritRogoff,Universityof
MinnesotaPress,Minneapolis1994,s.134.(Wszystkieprzekłady,przyktórychniepodajęnazwiska
tłumacza,sąmojegoautorstwa–A.Z-W).
