Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Historiawmuzeach.StudiumekspozycjiHolokaustu
stanowiącejświadomąopozycjędodominującejideologii,jednak(oczymdalej)
powyższekoncepcjecałkowiciepomijająukładyinnegorodzaju,czylipowiąza-
niamuzeumzinnymizjawiskamikulturowymi.Nieznaczyto,żezależności
muzeum–władzanieistnieją,ależemusząbyćrozpatrywanewrazzsiłamido
siebieprzeciwnymi,takimijakkulturapopularna,praktykikonsumpcjiczyżycie
ulicy.Postawatraktującamuzeumjako„przekaźnik”informacjiprzeceniarolę
instytucji,aniedoceniaróżnorodnościreakcjiodwiedzających.Współcześnie
sugestia,żewizytawmuzeumpozostajedoświadczeniemwpełnikontrolo-
wanym(przezmuzeum),jestcałkowicieniedozaakceptowania.Taksamo
zresztąjaktwierdzenie,żemuzeumjestmiejscemjednostronnejkomunikacji,
wramachktórejfakty/informacje,wartościiumiejętnościosóbodpowiedzial-
nychzawystawęsąnadrzędnewstosunkudoinformacji,wartościiumie-
jętnościposiadanychprzezodwiedzających.
1.2.Związkizkulturąmasową
Wśródbadaczyniezgadzającychsięztezą,żemuzeabyłyodzawsze
nierozerwalniepołączonezróżnymiformamiracjonalnościiwładzy,dominuje
przekonanieoichnajwcześniejszychzwiązkachzkulturąmasową.Andrea
Witcombjestzdania,żemuzeapubliczneodpoczątkużyworeagowałynasiły
pozostającepozaichkontroląibyłyzaangażowanewdialogzeswąpublicz-
nością.Badaczkapotwierdza,żedziewiętnastowiecznemuzeaotwarcieprzy-
znawałysiędozadaniareformyobywatelskiejedukacji,orazżemuzea
współczesnenadalwierząwwypełnianietejmisji,chociażcoraztrudniejimją
realizować.Przywołujejednakzwiązekdziewiętnastowiecznychwystawzmię-
dzynarodowymitargamiidomamitowarowymi.Temiejscamiały,według
Witcomb,wielkiwpływnamuzea,co,jejzdaniem,pozwalazakwestionować
totalizującetwierdzenieBennetta,iżpublicznemuzeareprezentowałyostatecz-
ne„urządowienie”(governmentalization)wszystkichaspektówkultury.
13
Międzynarodowewystawytworzyłynowoczesnykosmopolityzmrodzący
sięnazatłoczonychulicach,gdzieświatprzedstawionybyłwminiaturze.
Wedługniektórychkrytyków(jakBennett)przestrzeńtęnależyinterpretować
jakokompleksywystawiennicze(stanowiąceczęśćpolitycznejekonomiisiły)
14,
13AndreaWitcomb,Re-ImaginingtheMuseum:BeyondtheMausoleum,Routledge,London–New
York2003,s.5.
14Komplekswystawienniczy(exhibitionarycomplex),wedługBennetta,tozespółkulturowych
technologiizorientowanychnadobrowolneutworzeniesamo-regulującegosięspołeczeństwaobywa-
telskiego.Wskładkompleksu,czyzespołuwystawienniczego,wchodząwystawymiędzynarodowe,
galerie,instytutysztukiczypasażespacerowe,wktórychelementyspektaklumieszająsięztechnolo-
giamikontrolującymi.Relacjapomiędzypublicznościąaekspozycjąpolegatamnawymienności
pozycjipodmiotuiprzedmiotu(obserwacji).Wszyscyzatemobserwująijednocześniemogąbyć
obserwowani,łączącoglądaniezpewnegorodzajuinwigilacją,cozdaniemBennettapełnizasadniczą
rolęwformowaniunowoczesnegopaństwa,zob.TonyBennett,TheExhibitionaryComplex,[w:]
