Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WIELOKULTUROWOŚCIUPOLITYCZNIONE
stosunekdorzeczonychpaństwEuropymożnabyłobyumieścićnaskali
odtraktowaniatychżejako1)opresorówdouznawaniaichza2)utracone
ojczyzny.Dotyczytorównieżimigrantówzpaństw,którebyłyniegdyś
koloniami;przesiedleniesiędoEuropymożebyćinterpretowaneprzez
nichjakopowrótnałonoprawdziwej,choćnieznanejojczyzny,azaszło-
ścihistorycznetraktowanejakopodstawadzisiejszychzbiorowych
roszczeń.
1.NEGACJAMONOKULTUROWOŚCI.WSPÓLNAPŁASZCZYZNA
ODMIENNYCHIDEIWIELOKULTUROWYCH
Wielokulturowośćnieoznaczajednegokatalogufaktówspołecznych
czyteżwartości.Mimożesposobyjejrozumieniaodmienne,mająone
wspólnekorzeniewpostaciodrzuceniamonokulturowości51)wsensie
deskryptywnym,tj.odrzuceniawyobrażeniaowspólnociekulturowej,
któremożliwejestwwarunkachpodtrzymywaniamaterialnychoraz
symbolicznychgranicwłasnegoświataoraz,awłaściwieprzedewszyst-
kim,2)wsensienormatywnym,czyliwartościującegowyobrażenia,że
owakulturaistniejejakojedynaiwłaściwa6.Takiepostrzeganieświata
cechuje,popierwsze,społecznościwzględniehermetyczne;niemają
onewystarczającychkontaktówzeświatemzewnętrznym,abydyspo-
nowaćsymbolicznyminstrumentarium,którepozwalapostrzegaćin-
nośćjakocywilizacyjnąalternatywę.Zamiasttegowspołecznościach
tychprzeważałączenieinnościzbrakiemdostępudojedynejpraw-
5Zob.teżGoldberg1994,s.3inast.
6Proponujęjednoznacznieuporaćsięznieścisłościamiterminologicznymi,poczęści
wynikającymizuzusuwobrębieposzczególnychjęzykówiprzekładówznichnajęzyk
polski,azwiązanymizsufiksamiomawianychpojęć.Amianowicie,zgodnieztym,co
powyżej:monokulturowośćwystępujewsensie1)deskryptywnym(tzn.jakjestwodbiorze
społecznym)oraz2)normatywnym(tzn.jakpowinnobyć,arównieżcostanowiwartość,
czyteżjakijestprogramideowy).Todrugie,normatywnerozumieniemonokulturowości
możnauznaćzarównoważnewobecmonokulturalizmu.Analogiczniemożnatraktować:
wielokulturowośćmającąwymiar1)deskryptywnyi2)normatywny,równoważnywobec
wielokulturalizmu,taksamo:transkulturowośćitranskulturalizm,interkulturowośćiinter-
kulturalizm(czyteżrównoznacznewobecnich,abardziejspolszczonepojęcia:między-
kulturowośćimiędzykulturalizm),choćdotychczasowezwyczajejęzykowenaruszają
konsekwencjęterminologiczną;onich,arównieżokosmopolityzmietraktujęwkolejnym
rozdziale.Jeślichodzioostatnizwyżejwymienionychterminów,niewykształciłosię
wodniesieniudoniegopojęcierozszerzającegoowymiardeskryptywnytorównież
18
wyjaśniamnadalszychstronachksiążki.