Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Intertekstualne,,pożytki’’
dlateoriiprzekładu
Badaniaintertekstualnepozwoliłynazniesienietradycyjnegodycho-
tomicznegopodziałuobszarubadańwhumanistycenazjawiskadoty-
cząceogółu,,intratekstualnychwłasnościirelacji’’oraz,,ekstratekstual-
nychodniesieńiuwarunkowańwspołecznej,historycznejikulturowej
rzeczywistości’’(Nycz1995:81)–innymisłowy,badańdotyczącychtekstu
ikontekstu,porządkuwewnątrzliterackiegoizewnątrzliterackiego,
wreszcieliteraturyirzeczywistości.Wypieranewtensposóbmyślenie
wkategoriachsystemowych,binarnychopozycjinarzeczmyśleniawka-
tegoriach,,interferencjiisplotuwzajemnychpowiązań’’(Nycz1995:82)
wykazujeniebywałąużytecznośćwtakinterdyscyplinarnej(czywręcz
transdyscyplinarnej,biorącpoduwagęzakresbadańimplikowanych
zjawiskiemprzekładu)dziedzinie,jakąjesttranslatologia–itozkilku
powodów.Popierwszedostarczanowejmetodyuchwyceniaizanali-
zowaniamechanizmówdecydującychowzajemnychintratekstualnych
orazekstratekstualnychzwiązkachdziełliterackich.Podrugiejest
,,poręcznym’’–gdyżuwzględniającymwieloaspektowośćkomunikatów
literackich–modelemdo,,składania’’ewokowanychznaczeńjakodo-
minantytranslatorskiej(Barańczak)będącejsumą,,właściwości’’tekstu
orazspołecznego,historycznegoikulturowegokontekstu.Potrzecie
przyczyniasiędozmianydociekańopartychnabinarnychopozycjach
(np.ekwiwalentny–nieekwiwalentny,wierny–niewierny)narzecz
rozważań,wktórychdominuje,,mediatyzacja’’międzyznaczeniotwór-
czymielementamidziełaprzynależnegodoobcejkultury.Wtensposób
przesunięciuulegnierównieżkryterium,,wierności’’tłumaczenia,które
nietylkostaniesiępojęciembardziejnietrwałym,aleprzedewszyst-
kimbędziewypadkowąwieluczynników:zarównotekstowych,jakisu-
biektywnych,tj.związanychzprocesemodbioru,czylikompetencjami
odbiorcy.
Kolejnąkonsekwencjąuwzględnieniaoptykiintertekstualnejwtrans-
latologiipowinnobyćostateczneodejściedolamusaanaliz,wktórych
byłpreferowanyopisprzekładujakoizolowanejwypowiedzi(wduchu
strukturalistycznym).Równieżstylpracysamychtłumaczy–często
koncentrującychsięnasamymtekście–powinienulecradykalnejzmianie.
Uwzględnieniewpracytłumaczarolikontekstupojmowanegozarówno
28
