Содержание книги
перейти к управлению читателемперейти к навигацииперейти к деталям бронированияперейти к остановкам
Język–myślenie–rzeczywistość.obrazświataukrytywjęzyku
39
świataaspójnośćtekstu.flJęzykowyobrazświata”jestbliskiformuleflkon-
ceptualizacjiświataujętejwjęzyku”,którąposługująsiębadaczeamery-
kańscy,zaśuczenirosyjscy,wtymJ.Apresjan[2000],określająmianem
flnaiwnegoobrazuświataukrytegowjęzyku”.
flJęzykowyobrazświata”,wujęciuJ.Bartmińskiego,jestflzawartą
wjęzykuinterpretacjąrzeczywistości,którąmożnaująćwpostacizespo-
łusądówoświecie.Mogątobyćsądybądźtoutrwalonewjęzykuwjego
formachgramatycznych,słownictwie,kliszowanychtekstach(np.przy-
słów),bądźtoprzezformyitekstyjęzykaimplikowane”[J.Bartmiński
1999,s.104;por.teżJ.Bartmiński,R.Tokarski1986,s.72].
Charakterystykirzeczyutrwalonewjęzykuokreślanesąjako:flwy-
obrażenia”[H.Putnam1975],flprojekcje”[R.Jackendof1985],flkreacje”
[R.Kwaśnica1991s.31–60]orazflinterpretacje”[R.Grzegorczykowa1992,
s.37–41,1999,s.39–46].Właśnieostatnizwymienionychterminówflnaj-
lepiejoddaje”–zdaniemJ.Bartmińskiego–istotęzjawiska.flZachowu-
jerównowagęmiędzyepistemologicznymobiektywizmem(światistnie-
jerealnieijestpoznawalny)asubiektywizmem(światjestpercypowa-
nyprzezczłowiekawswoistysposób),podkreślazarazemaktywność
ludzkiegopoznaniaijęzykawstosunkudoświata”[J.Bartmiński1999,
s.105;J.Ożdżyński1995b,s.32].flInterpretacjajakodziałaniesubiektyw-
nezakładawielośćmożliwychspojrzeńnaotaczającyświat”[R.Tokarski
2001,s.345].SamaR.Grzegorczykowaoistocieinterpretacjimówiwtaki
otosposób:flLepiej[ł],opisującstosunekjęzykadorzeczywistości,mó-
wić,żejęzykinterpretujeświat(niemechanicznieodbija,odzwierciedla),
anietworzy,kreujeswójobiekt”[R.Grzegorczykowa1999,s.42].Autor-
karozumiefljęzykowyobrazświata”jakoflstrukturępojęciowąutrwaloną
(zakrzepłą)wsystemiedanegojęzyka,awięcjegowłaściwościachgrama-
tycznychileksykalnych(znaczeniachwyrazówiichłączliwości),realizu-
jącąsię,jakwszystkowjęzyku,zapomocątekstów(wypowiedzi)”[tam-
że,s.41].Składnikamiwspółtworzącymifljęzykowyobrazświata”są:
−własnościgramatycznejęzyka(np.kategoriemorfologiczne),
−słownictwo(znaczenialeksemóworazichłączliwość),
−własnościsłowotwórczeleksemów,
−konotacjesemantyczne
orazostatniakwestia,naktórązwracauwagęR.Grzegorczykowa,
−możliwośćwiązaniafljęzykowegoobrazuświata”zwizjąświataproponowa-
nąprzeztekstypoetyckie.
PodobnieR.Tokarskipokazuje,żeJOSfltozbiór”prawidłowościza-
wartychwkategorialnychzwiązkachgramatycznych(fleksyjnych,sło-
wotwórczych,składniowych)orazwsemantycznychstrukturachleksyki,
