Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Językowaprojekcjaemocjiwwypowiedziachdzieci...
pokazującychswoistedladanegojęzykasposobywidzeniaposzczegól-
nychskładnikówświataorazogólniejszerozumienieorganizacjiświata,
panującychwnichhierarchiiiakceptowanychprzezspołecznośćwarto-
ści”[R.Tokarski2001,s.366].
J.Maćkiewicz[1999b,s.193–206]wskazujenaistnieniefljęzykowego
obrazuświata”iflkonceptualnegoobrazuświata”.flObrazświata”(=ko-
gnitywny,winnychujęciachflmodelświata”,flsystemkognitywny”)to
inaczejwiedzaorzeczywistości,zarównowiedzanienaukowaczy
przednaukowa,jakiwiedzanaukowa.Sąwniejzawartesądyuniwer-
salne,doświadczeniaiprzekonaniawspólnecałemugatunkowiludzkie-
mu,sąteżsądymniejlubbardziejuniwersalne,wynikającezodmiennych
warunkówbytowaniaiprzeżywaniaświata.Właściwydanejspołeczności
obrazświatamożeprzejawiaćsięwróżnegotypusystemachznakowych:
wikonografii,szerokorozumianejsymbolice,wzwyczajachiobrzędach,
wstosunkachiurzędachspołecznych.
flJęzykowyobrazświatajesttylkoczęściątakrozumianegoobrazuświata
itoczęściąodośćspecyficznymstatusie.Jesttotaczęśćobrazuświa-
ta,któraprzejawiasięwdanychjęzykowych[wyróżnienia
J.M.].Inaczejmówiąc,jesttosposób,wjakiwniesionazostajedojęzykado-
świadczona,przeżytaiwyobrażonaprzezwspólnotękomunikatywnąrze-
czywistość”.Językoweodtwarzanierzeczywistościwspółtworząnastępu-
jąceelementy:strukturyzacjaświata,czyliwyodrębnienieinteresujących
nasobiektów,opiswyodrębnionychobiektówizjawiskpoprzezwskaza-
niecechdefinicyjnychikonotacyjnych,uporządkowanietychżeobiektów
izjawiskorazichocena.Uznającstopniowalnystatuscechznaczeniowych
wobrębiestrukturysemantycznejsłowa,zakładasiębinarnypodział
znaczenianafltwarde,inwariantnejądrosemantyczne,tw.znaczenielek-
sykalne,oraznaszerokąstrefęcechfakultatywnych,konotacjisemantycz-
nych”[R.Tokarski1998,s.43,por.też1988].Mimopostulowanejotwar-
tościdefinicjikognitywnych,nieoznaczato,iżwszystkieskładającesięna
niącechy,flazwłaszczasłaboutrwalonekonotacjetekstowe,tworząluź-
nąwiązkęelementów,któremożnapoprostunazasadziekoniunkcjido-
łączyćdoskładnikówowyższymstopniustabilizacji”[R.Tokarski1998,
s.43].Niewszystkieśrodkijęzykowesłużąkonstruowaniuobrazuświa-
ta,decydującymkryteriumjestpowtarzalnośćorazkonwencjonalność.21
21
J.Maćkiewicz[1990,s.49–58]wartykuleMetaforaajęzykowyobrazświataomawiatypy
metafor,którewykorzystywanesąprzyodtwarzaniujęzykowegoobrazuświata.Win-
nymtekścieautorkapisze:flNiewejdądojęzykowegoobrazuświatatesądy,którenie
mająokreślonejiwzględniestałejformywerbalizacji”[J.Maćkiewicz1999b,s.195].
J.Bartmiński[1995,s.25–53]wartykuleStereotypjakoprzedmiotlingwistykiwyróżnił:
fltopikę”–ustabilizowanepołączeniajednosteksemantycznych,którymnieodpowia-
