Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Belgia„drugąojczyznąnadrealistów”
25
Jedenznajbardziejkontrowersyjnych–więczgodniezkanonemna-
szychczasówgodnymuwiecznienia–E.L.T
.Mesens,wprawdzieniejestwy-
mienianywgroniezałożycielibelgijskiejodmianyruchu,jednakżetoonpeł-
niłrolęwręczmisyjnąwprzekazywaniuideinadrealizmubelgijskiego
wAngliiiDanii.Odwiecznykonfliktpolitycznyorazkulturo-iopiniotwór-
czymiędzyangielskąifrancuskąsferąwpływówituznalazłswójwymiar;wy-
raźnybyłtakżejeszczejedenantagonizm,mniejznanywEuropieWschod-
niej,aleznaczniebardziejsubtelnyiwyrafinowany,szczególnienagruncie
literaturyiczarnegohumoru.Mamtunamyślirywalizacjęfrancusko-belgij-
ską,trwającądodziśnawetwsferzetzw.paraliteratury,czylikomiksu:ob-
razkizEpinalukontrakomiksyoSchtroumpfach.
Mesenssymbolizowałinterdyscyplinarnedążenia„nadrealistówwszyst-
kichkrajów”.Byłpoetą,artystąplastykiem,muzykiem,dziennikarzem,duszą
towarzystwa,pomysłodawcącollagesiperformances,również–jakbyśmy
współcześniepowiedzieli–menageremruchu.W1934r.zorganizowałpierw-
sząwystawęnadrealizmuwBrukseli,atakżezwielkimzaangażowaniemwłą-
czyłsięwprzygotowaniadokolejnejekspozycjiw1936r.,tymrazemwLon-
dynie.Tematykajegotwórczościto„collage∫labelge”(któregoecha
odnajdziemyzczasemwtekstachJacquesaBrela),igraszkisłownewokółprze-
mijania(Atortou∫raison),wibracjedźwiękówpozbawionezapisunutowego
(KZ),azarazemaliteracjasłynnegoKnokke-le-Zoute,któredlapodsumowa-
niatwórczościMesensabędziemiałowartośćszczególną.Tambowiem,wro-
ku1963,zostałazorganizowanawystawaretrospektywnajegografiki.Nadre-
alizmbelgijski,bardziejprzeintelektualizowanyniżfrancuski,natyle
oryginalny,żeniemusiałodwoływaćsięnieustanniedofreudyzmu,wydajemi
sięznacznieciekawszy.SłynnywierszMesensaClaquemure!,eksponującymo-
tyw„wielkiegomiastaCosmopopo”,znanymuzezbiorkuutworówEmila
VerhaerenaLesVillesTentaculaires(1895),orazinnejegodziełasąswoistym
dowodemnaistnienie„nadrealizmumiejskiego”,którynagrunciepolskimza-
pisałsięraczejwtwórczościAwangardykrakowskiej,awszczególnościwNo-
wychustachiTędyTadeuszaPeipera.„Nadrealizm∫labelge”nigdyniebyłbez-
pośrednimźródłeminspiracjipolskichsurrealistów.Zetknęlisięonibliżej
zbelgijskimwariantemnadrealizmudopierowtrakcieartystycznychperegry-
nacjidośrodowiskaparyskiego,któremimooczywistejdominacjiliterackiej
iartystycznejwówczesnejEuropieniechętnieodnosiłosiędooryginalnych
działańawangardowychinnychfrancuskojęzycznychkrajóweuropejskich:
dadaiściszwajcarscydopieropowejściudokonfraternifrancuskiejbyliakcep-
towaniprzezpozostałychsurrealistów.PolacypostrzegaliówczesnąBelgięar-
tystycznąprzedewszystkimprzezpryzmatmalarstwa,którezainspirowałopol-
skichtwórców,wszczególnościKazimierzaMikulskiego,dopierowlatach60.
