Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Kwieciński,B.Śliwerski,Pedagogika.Podręcznikakademicki.T.2,Warszawa2003,ISBN83-01-14133-6,©byWNPWN2005
Rozdział2.Czteryorientacjebadawczewteoriachwychowania
31
chw(opiekanadpotomstwem):wyżywienie,ochronaprzedniebezpieczeń-
stwami,przedmechanicznymiurazami,przedzimnem,wilgociąitd.;
kształtowaniesięosobyjakociągreakcjisamorzutnychnaczynnikiotoczenia
społecznego;
wychowanieepizodyczne;
wychowanieplanowe;
samokształcenieisamowychowanie;
czynnikiwyznaczającetreśćwychowaniawkonkretnymśrodowisku,jaknp.
organizacjepolityczne,państwo,Kościł,wsplnotynarodowe,rodzina,
strukturagospodarczakraju,stosunekprodukcjirolniczejdoprzemysłowej,
dochdspołecznyludności,stopieńkapitalizacji,rozmieszczeniebogactwa
wrżnychwarstwachspołecznych;
czynnikizewnętrznopolityczne,np.stopieńzagrożeniapaństwazestrony
państwsąsiednich.
Autortenzwracatymsamymuwagęnakoniecznośćszerokiegopostrzegania
tegoprocesu,ktrymożeprzyjąćpostać:wychowanianiekontrolowanego,świado-
mego;wychowaniakontrolowanego,świadomego,leczniekonstruowanego
racjonalnie;wychowaniakonstruowanegoracjonalnie,lecznieprofesjonalnego
inieinstytucjonalnego;wychowaniajakodziałańzawodowychorazwychowania
jakoośrodkasystemuczynnościzawodowychiinstytucjispecjalnych
12
.
Takrozumianewychowaniemadospełnieniafunkcjęadaptacyjną,dzięki
ktrejodbywasięproceswtajemniczaniamłodegopokoleniawsposobyod-
czytywaniaznaczeń,wrastaniewświattradycjikulturalnej,orazfunkcjęrekon-
strukcyjną,polegającąnaprzygotowaniujednostkidoczynnejpostawywobec
otaczającegoświata,przyzwyczajaniejejmyśli,żeswoimwysiłkiempowinna
nietylkoprzyswajaćsobiepewnedobra,aletakżeprzekraczaćistniejącystan
rzeczydziękitwrczymwysiłkom.„Gdybierzemywychowaniewjegocałokształ-
cie,musimynatrafićnaobiefunkcje,lubraczejnajedną,widzianąrazodstrony
jednostki,razodstronygrupy”
13
.
Jednostkaniejestjednakbiernawspołeczeństwieaniteżniepowinnabyć
skazanaprzezjejwychowawcwnatakąpostawę.Każdyznasmożeprzecież
autonomiczniewpływaćnawłasnyrozwj.Samowychowaniejestwłaśnietakim
procesem,wtrakciektregodochodzidoprzekształcaniawłasnejosobowości
wkierunkuidealnego„Ja”napodstawiewłasnegoplanu,naskutekwystępowania
stanuniezadowoleniazsiebieizaburzeniapoczuciawłasnejwartości.Procesten
przebiegawśrodowiskuwychowawczym,naktreskładasięwszystkoto,co
wpewienokreślonysposbwyznaczaistocieludzkiejformęjejegzystencji
wstosunkachzeświatem,czylijejbiosferaisocjosfera.Nastręczająone„[...]
jednostceszeregmożliwościrozwojowych,sytuacji,poprzezktrekształcisięona,
12
Z.Mysłakowski,Pedagogikaogólna,Warszawa1935.
13
Z.Mysłakowski,Funkcjasocjalnawychowaniaijejstosunekdotzw.„celówwychowawczych”,
Krakw1926,s.12.