Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Kwieciński,B.Śliwerski,Pedagogika.Podręcznikakademicki.T.2,Warszawa2003,ISBN83-01-14133-6,©byWNPWN2005
Rozdział2.Czteryorientacjebadawczewteoriachwychowania
43
Teoriawychowaniajest–zdaniemZbigniewaZaborowskiego–nauką
empiryczną,społecznąipraktyczną,zajmującąsięrżnorodnymizjawiskami
imechanizmami,ktrewystępująwprocesiewychowanialubsąznimzwiązane.
Niemajednej,oglnej,powszechnieuznawanejteoriiwychowania,ktrawyjaś-
niałabycałokształtzjawiskizależnościwystępującychwwychowaniu.Przez
teorięwychowaniarozumieZaborowskipewienwewnętrzniezintegrowanyukład
twierdzeńwyjaśniającychściśleokreślonądziedzinęzjawiskwychowawczych.
Wyrżniaprzytymteorieoglneiteorieośrednimzasięgu,ktrychprzedmiotem
sązjawiskazokreślonej,węższejdziedziny,np.zjawiskawychowaniafizycznego
(teoriawychowaniafizycznego),moralnego(teoriawychowaniamoralnego),
społecznego(teoriawychowaniaspołecznego)iestetycznego(teoriawychowania
estetycznego).Wkażdejzdziedzinwychowaniamożnajeszczewyodrębnić,
sprzeczneniekiedy,koncepcjeteoretyczno-praktyczne(np.wteoriiwychowania
społecznegokoncepcjęwychowaniazespołowego)
53
.
Dozadańteoriiwychowanianależy:
•
opisorazklasyfikacjafaktwizjawiskwychowawczych,ustalenieiwyjaś-
nieniezależnościmiędzynimi,
•
systematyzacjateoretycznatwierdzeńoglnychowychowaniu,aprowadząca
douściśleniateoriiwychowaniaorazjejrozbudowaniaiweryfikacji,
•
formułowaniedyrektywpraktycznych,adziękitemusłużeniepotrzebom
rżnorakiejpraktykiwychowawczej,wzbogacaniewiedzynatematorganizacji
procesuwychowawczego,kształtowaniapostawwychowankw,pobudzania
ichaktywnościitp.,
•
konfrontowanierżnychteoriiimodeliwceluwyłonieniaważnejdlarozwoju
naukiproblematykibadawczej.
Wychowaniejest–wedługZ.Zaborowskiego–procesemkształtowania
osobowościdziecka,jegorozwojuzewzględunamniejlubwięcejuświadomione
celeiwartości.Należyjeprzeciwstawićkategoriompokrewnym,jakkontrola,
organizacjaczymanipulacja,gdyżistotątegoprocesuniejestpodejściemechaniczne
dodrugiejosoby,aletwrcze,odwołującesiędojejwłasnychmożliwości
rozwojowych
54
.
„Wychowaniejestnadziejączynną,nadzieją,żeczłowiekamożnapoprzezzastosowanie
odpowiednichmetodprzekształcić,żemożeonstaćsięjednostkąwszechstronnie
rozwiniętą,mądrzejszą,lepszą,szczęśliwszą.Wychowaniejestczynnąnadzieją,
awięcpomocąinarzędziemprzekształcanialudzi,abynietylkopoprawiliświat,
wktrymżyją,iabydorastalidozadań,jakierysujeprzednimiwspłczesna
cywilizacja,leczabystalisięjejpanami,konstruktywniejąprzebudowaliipokierowali
jejrozwojem”
55
.
53
Z.Zaborowski,Wstęp...,op.cit.
54
Z.Zaborowski,Podstawy...,op.cit.,s.7.
55
Z.Zaborowski,Stosunki...,op.cit.,s.140.