Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zajmujewobrębiesymbolizmumiejscepoślednie,copozwalamówić,
jakczynitoMichelRaimond,okryzysiepowieściponaturalizmie11(nie
wykluczatobynajmniejwielościtendencji),tojednocześnieodczuwaona,
czasemwręczbardzosilnie,wpływestetykisymbolizmu,dającnarodziny
oryginalnejformienarracyjnej,którejroliwewolucjigatunkupowieścio-
wegoniesposóbnaszymzdaniempominąć.
Towłaśnieprzekonaniepoddajemyweryfikacjiwniniejszejpracy,
którejfrancuskojęzycznawersjaukazałasięw2003roku
12
.Pięćlatpóźniej
czytelnikfrancuskojęzycznyotrzymałważną,zrozmachempomyślaną
pracęszwajcarskiejbadaczkiValérieMicheletJacquodpt.Leromansym-
boliste:unartdel’extrêmeconscience,wwielumiejscachzbieżnąznaszym
punktemwidzenia
13
.Obejmujeonaniecoinnykorpusutworów(obok
powieściDujardinaiGourmontapojawiająsiętutekstyGide’aiSchwo-
ba),niemniejjednakznakomiciepotwierdza,jakbardzouzasadnione
jestwprowadzenienadobredoobiegukrytycznoliterackiegopojęcia
powieścisymbolizmu,którąValérieMicheletJacquodokreślajakosztukę
nwyostrzonejświadomości”.
Spośródcałkiempokaźnejgrupyutworówpowieściowych,jakiemoż-
nawsposóbuprawnionyumieścićwkontekściesymbolizmuizktórych
większośćfunkcjonuje,słuszniebądźnie,namarginesiehistoriiliteratury,
wybraliśmypięćtytułów:tych,którychautorzysamiprzyznająsiędoswej
przynależnościdosymbolizmuiktórewkażdymraziepozostająwysoce
reprezentatywnedlazasadniczychaspiracjitegonurtu.Przynależąonedo
pierwszejfazysymbolizmu,nheroicznej”epokidebatimanifestów,kiedy
topowieśćusiłujezbudowaćdlasiebiedoktrynęiwłasnąprzestrzeńna
antypodachmodelunaturalistycznego,nawetwówczas,gdywchodziznim
czasemwswoistąsymbiozę.
WybranyprzeznaskorpusutworówmieścisięmiędzyHuysmansem
iGide’em,awięcmiędzyapoteoząduchadekadenckiego,jakawybucha
wr.1884wpowieściArebours(Nawspak),zaktórąkryjesiędystansczy
wręczparodiaopowiadanianaturalistycznego,asymbolizmemośmiesza-
nymjużwutworzez1895r.pt.Paludes(Mokradła).Tapierwsza,zeswoim
procesemwytoczonymnaturze,swoimopisemnpodskórnejpracyduszy”,
11M.Raimond,Lacriseduroman.DeslendemainsduNaturalismeauxannéesvingt,JoséCorti,
Paris1966.Ideaupadkugatunkupowieściowegopojawiasięwszakże,zdaniemautora,wpierw-
szymdziesięcioleciuXXwiekuiniesięgalatosiemdziesiątychpoprzedniegostulecia.
12
W.M.Malinowski,Leromandusymbolisme(Bourges-Villiersdel’Isle-Adam-Dujardin-
Gourmont-Rodenbach),WydawnictwoNaukoweUAM,Poznań2003.
13
V.MicheletJacquod,Leromansymboliste:unartdel’«extrêmeconscience».ÉdouardDujardin,
AndréGide,RemydeGourmont,MarcelSchwob,Droz,Genève2008.
9
