Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Ogólnacharakterystykaprawapracy
19
powoli.Wychodzączzałożenia,żetylkospokójspołecznymożeprzynieśćpowojnie
trwałypokój,TraktatWersalskipowołałw1919r.MiędzynarodowąOrganizacjęPracy
(obecniewyspecjalizowanyorganOrganizacjiNarodówZjednoczonych)wcelu
realizacjiochronypracywskalimiędzynarodowej.Wokresiemiędzywojennym
nabierałznaczeniarobotniczyruchzwiązkowyirozpowszechniłosięzawieranie
układówzbiorowychpracy.Związkizawodowezrzeszającepracownikówumysłowych
(nastanowiskachnierobotniczych)zaczęłytworzyćsiędopieropodrugiejwojnie
światowej.Wokresiekryzysugospodarczegowlatachtrzydziestychpodjętopierwsze
próbywprowadzenia40-godzinnegotygodniapracy(Francja,StanyZjednoczone).
WEuropieskracanieczasupracy–dotegolubzbliżonegowymiaru–iwprowadza-
niepięciodniowegotygodniapracynastąpiłojednaketapowo,dopieroporoku1956,
zarównowkrajachkapitalistycznych,jakisocjalistycznych.Prawodourlopuwypo-
czynkowegozostałoupowszechnione,alebyłytourlopykrótkie(naogół2-tygodnio-
we)idopieropo1962r.następowałoichwydłużenie.Skrócenieczasupracyponiżej
40godzintygodniowoiwydłużanieurlopuponad4tygodniedlaniektórychgrup
pracownikówwprowadzanowkrajachEuropyZachodniejpoprzezukładyzbiorowe
pracy(anieustawy)wlatachosiemdziesiątychwzwiązkuzewzrastającymbezrobo-
ciem.Wkrajachsocjalistycznychprawopracyzostałoskodyfikowane;wpozostałych
krajacheuropejskich–obokustaw–wielkiegoznaczenianabrałaregulacjawdrodze
układówzbiorowychpracy.Wkrajachanglosaskichzasadniczojedynąformąregula-
cjistosunkówpracysąukładyzbioroweiwolnagrasiłpartnerówsocjalnych,jednakże
podkonieclatsześćdziesiątychAngliaprzystąpiładoustawowejregulacjiwarunków
zawieraniaumówopracę,któranieobjęłaczasupracyiurlopów,conastąpiłodopiero
w1998r.Ostatniowobecmasowegobezrobociarolazwiązkówzawodowychuległa
pewnemuograniczeniu.Stanęłyoneprzedalternatywą:poprawawarunkówpracy
(ipłacy)albozwolnieniagrupowe.
3.OchronapracywPolsce
Poodzyskaniuniepodległościw1918r.ustawodawstwopracystałosięjednym
zistotnychelementówodbudowypaństwowości.Wciągujejpierwszegopółrocza
(coświadczyoówczesnejsprawnościdziałania)uregulowanosześćnastępujących
kwestii:1)wprowadzenie8-godzinnegodniapracyorazniższegoniżwinnychkrajach,
zwyjątkiemAngliiiHolandii,46-godzinnegotygodniapracy(6godzinwsoboty);
2)organizacjęinspekcjipracy;3)ubezpieczeniechorobowe;4)pośrednictwopracy;
5)działalnośćzwiązkówzawodowych;6)rozpatrywaniesporówzbiorowychwrolnic-
twie(cowówczasmiałodużeznaczenie).W1922r.uchwalonoustawęourlopach,
uważanązaczwartąnaświecieustawęregulującązasadyichprzyznawania.W1924r.
przyjętoustawęopracymłodocianychikobiet.Warunkizawieraniaumówopracę
uregulowanowtrzechaktachprawnych.W1928r.wydanodwa,odrębnedla
robotnikówidlapracownikówumysłowych,dekrety,akwestienaturyogólnej
uporządkowałwydanyw1933r.Kodekszobowiązań,coświadczyościsłymichzwiązku
zprawemcywilnym.Wroku1928wydanorównieżprawo,namocyktóregoutworzono
