Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Częśćpierwsza.Prawopracy
zakładówpracy(zwolnieńgrupowych),którychtorodzajniebyłdotądprawnie
regulowany.W1991r.nastąpiłakompleksowaregulacjazbiorowegoprawapracy
wpostacitrzechjednocześniewydanychustaw:ozwiązkachzawodowych,organiza-
cjachpracodawców(porazpierwszy)irozwiązywaniusporówzbiorowych,aponadto
ustawaozatrudnieniuirehabilitacjizawodowejosóbniepełnosprawnych.
ZasadniczejnowelizacjiKodeksupracystosowniedopotrzebgospodarkirynko-
wejdokonanow1996r.,anastępniewlatach2002i2003,kierującsięrównieżpotrzebą
jegodostosowaniadowymagańregulacjiUniiEuropejskiej.Wtymczasiedokonano
takżewieluzmianwprzepisachpozakodeksowych.W2003r.ostateczniewprowadzo-
no40-godzinnyipięciodniowytydzieńpracy.
4.Funkcjeizasadyprawapracy
Każdagałąźprawaspełniaokreślonefunkcje.Wprawiepracywyróżniasięzwykle:
1.Funkcjęochronną–jestonapodstawowąfunkcją,dlarealizacjiktórejpowstało
prawopracy.Ochronapracyjestrozumianawszerszymiwęższymznaczeniu.
Wrozumieniuszerszymobejmujeonaochronęwszelkichinteresówpracownikaitemu
służyprawopracy.Obejmujezarównosferęmaterialną–wynagrodzeniezapracę
ijegowysokość,jakiróżnegorodzajuwarunkipracy,atakżesferęniematerialną
związanązgodnościąpracownika.Takszerokizakresuformowałsięhistorycznie
ipozostajenadalaktualny.Cowięcej,wwarunkachgospodarkirynkowejodżywają
dawneproblemywymagającedlaichrozwiązaniawzmożeniatakszerokopojętej
ochrony,jaknp.terminowościwpłaceniuwynagrodzenia,wypłatywgotówceiwiele
innych.Tejochroniesłużyustawodawstwo.Ochronapracybyła,zwłaszczawpoprzed-
nimokresie,kiedyprogramowouważano,żeuspołecznienieśrodkówprodukcji
likwidujeantagonizmyklasowe,używanaczęstowznaczeniuwęższym.Ograniczanoją
doochronyzdrowiaiżyciapracownikawprocesiepracy,awięcdozakresu
regulowanegoprzepisamibezpieczeństwaihigienypracy,doktóregodołączanosferę
wzmożonejochronymłodocianychikobietzewzględunaichkonstytucjęfizyczno-
-psychicznąorazsprawowanienadzoruwtymzakresie.Takizakresodpowiadał
wlatach1954–1965ograniczeniukompetencjiinspekcjipracy,określanejjako
technicznainspekcjapracy.Zasadniczozbieżnypozostajezzakresemergonomii,
stanowiącejdziedzinęwiedzyodostosowaniuwarunkówmaterialnychśrodowiska
pracydopotrzebczłowiekawprocesietejpracy.
2.Funkcjęorganizacyjną–któraznajdujezastosowaniewstosunkudowszyst-
kichpodmiotówzatrudniającychpracowników.Prawopracywpływanaorganizację
pracy.Niedopuszczastosowaniaokreślonychsystemówpracy,np.dwuzmianowego
(po12godzinpracynadobę)wruchuciągłymstosowanegokiedyśwhutnictwie.
Nakazujeokreślonedziałaniaorganizacyjne,np.sporządzanieplanówurlopów,
wydawanieregulaminupracy.Miałaszczególneznaczeniewscentralizowanym
modeluzarządzaniagospodarkąuspołecznioną,zwłaszczawokreślaniukompetencji
kierownikówzakładówpracy.
