Book content
Skip to reader controlsSkip to navigationSkip to book detailsSkip to footer
WileńszczyznawstrukturachadministracyjnychRzeczypospolitej...
skieinowogródzkie2.ZgodniezKonstytucją3maja,terenprowincji
litewskiejpodzielonyzostałna34powiaty.Wwojewództwiewileńskim
znalazłysiępowiaty:brasławski,ejszyski,lidzki,oszmiański,wileński,
zawilejskiiwiłkomierski,awwojewództwietrockim:grodzieński,kowień-
ski,merecki,preński,trocki,upicki.PoupadkuRzeczypospolitejKatarzy-
naIIutworzyłazziemwcielonychwtrzecimrozbiorzeguberniesło-
nimskąiwileńską.
ZarządówAleksandraInastąpiłnowypodział—powstałygubernieli-
tewsko-wileńskailitewsko-grodzieńska,tworzącegenerał-gubernatorstwo
wileńskie.Wskładgubernilitewsko-wileńskiejweszłypowiaty:brasławski
—w1835rokuprzemianowanynanowoaleksandrowski,ponadtokowień-
ski,oszmiański,rosieński,szawelski,telszewski,trocki,upicki(od1843
roku—poniewieski),wileński,wiłkomierskiorazzawilejski(od1843roku
—święciański).Wpołowie1843rokudokonanonowegopodziałuadmini-
stracyjnego—utworzonoguberniękowieńską(39472km2—1544565
mieszkańców).Wobecwydzieleniagubernikowieńskiej,wktórejskładzie
znalazłysiępowiaty:kowieński,nowoaleksandrowski,poniewieski,rosień-
ski,szawelski,telszewski,wiłkomierski,wguberniwileńskiejpozostałypo-
wiaty:dziśnieński,lidzki,oszmiański,święciański,trocki,wilejski,wileński
(por.mapę1).Wedlespisuprzeprowadzonegow1897roku,wguberni
wileńskiejmieszkało1593207osób.Zgodniezszacunkowymidanymi,
zktórychkorzystałEdwardMaliszewski,wokresiepoprzedzającymwy-
buchwojny(1912rok)liczbaludnościwzrosłado1989900.Naobszarze
guberniwileńskiej,wynoszącym41908km2,znajdowałosię7miastpo-
wiatowych,186miasteczek,12551wsi3.
Pouwłaszczeniunastąpiłwyraźnyprzyrostludnościwiejskiej(wlatach
1861—1900ludnośćwsizwiększyłasięo74%)4.Cechącharakterystyczną
byłsłabyrozwójmiast.Wedługspisuz1897rokuwmiastachguberni
mieszkałoponiżej13%całejspołeczności,nawsiachiwmiasteczkach—
ok.87%.InteresującajeststrukturastanowamiastpodkoniecXIXwie-
ku.Prawie57%ichmieszkańcównależałodostanumieszczańskiego
(znacznączęśćmieszczanstanowiliŻydzi,book.95%ludnościżydow-
skiejnależałodotegostanu),ok.29%ludnościmiastzaliczonodo
chłopów,8,2%—doszlachty(dworianstwo),2,4%—tourzędnicyinho-
norowiobywatele",3,3%—przedstawicieleinnychstanów5.Największym
25
2E.Maliszewski:Przewodnikpoguberniwileńskiej.Zarysstatystyczno-opi-
sowy.Warszawa1919,s.3.
3Ibidem.
4Ibidem,s.128.
5E.Aleksandravičius,A.Kulakauskas:Podwładzącarów.Litwa
wXIXwieku.Kraków2003,s.254—255.
