Зміст книги
перейти до управління читачемперейти до навігаціїперейти до деталей бронюванняперейти до зупинок
Litewskieodrodzenienarodowe...
przedrozbiorowej,alepozbawionywyraźnych,ostrychgranicjęzyko-
wych.Fakt,żeziemiatastanowiłapewnącałośćkulturową,azarazem
swoistymeltingpot,naprzełomieXIXiXXwiekuskłaniałdotraktowa-
niaWileńszczyznyjakoterenu,októrywprzyszłościubiegaćsięmogą
różneorganizmypaństwowewimięodgórniesformułowanychteoriihi-
storycznychczyetnicznych.Większośćośrodkównarodowych,aspi-
rującychdoposiadaniaWilna,hołubiłamyśl,żeostatecznieświadomość
mieszkańcówziemiwileńskiejudasięukształtowaćwmyślinteresów
izasadpłynącychzcentrumwłasnejpaństwowości35.
35
Litewskieodrodzenienarodowe
Od„MiłośnikówLitwy”
dopostulatuautonomiiobszarunarodowego
Nalatarepresjipopowstaniustyczniowymprzypadłokresrodzenia
sięnowoczesnegonarodulitewskiego.Właśniewówczasupadładotych-
czasowaantymoskiewskasolidarnośćpolsko-litewska.Przywódcylitew-
skiegoruchuodrodzenianarodowego,wsporymodsetkuduchownika-
toliccy,wywodzącysięzwarstwplebejskich,budowętożsamości
narodowejlitewskiejoparlinafundamencieetniczno-językowymisocjal-
nym,eksponującróżnicemiędzylitewskimchłopemapanem,czyliza-
zwyczajPolakiem36.ChociażówczesnewarunkipolitycznewRosjipolo-
nizacjiniesprzyjały,towobecsiłyiatrakcyjnościkulturypolskiej,
ugruntowanejwspólnątradycjąpaństwowo-wyznaniową,zagrożenieasy-
milacjądopolskościjawiłosiędziałaczomlitewskimjakoznaczniegroź-
niejszeniżewentualnośćrusyfikacji.Wkształtowaniunowoczesnejtożsa-
mościnarodowejwdrugiejpołowieXIXoraznaprzełomieXIXiXX
wiekunajważniejszymwarunkiempowodzeniaokazywałosięwięcwyraź-
neoddzieleniespołecznościlitewskiejodpolskiejkultury,językaitradycji
35Paradoksemjest,żeWilnoruchlitewskitraktowałjakobezspornąstolicękraju,
podczasgdyWileńszczyznabyła—zpowodusłaborozwiniętejwśródmieszkańcówlitew-
skiejświadomościnarodowejorazdominacjijęzykapolskiegoibiałoruskiego—nkresami"
narodowegoobszarulitewskiego.
36Zob.np.E.Aleksandravičius,A.Kulakauskas:Podwładzącarów...,
s.339.
3*
