Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Ponadpodziałaminarodowymi—koncepcjakrajowa
Ponadpodziałaminarodowymi1
koncepcjakrajowa
69
Odpowiedźnanowąsytuację—pojawieniesięruchulitewskiegoiza-
powiedźpodobnychprocesównarodotwórczychwśródBiałorusinów,sta-
nowiłopowstanieideologiikrajowej.Krajowcywystępowalinaziemiach
LitwyiBiałorusizprogramemutrzymaniadotychczasowejjednościziem
ponadrodzącymisiępodziałaminarodowymi154.nKrajem"rodzinnym
byłydlanichziemiedawnegoWielkiegoKsięstwaLitewskiego,wokresie
zaborówwnomenklaturzeadministracjicarskiej—Siewiero-Zapadnyj
Kraj.ZgodniezopiniąJuliuszaBardacha:nKrajowcyuznawaliprymatin-
teresówcałejludnościkrajunadinteresamikażdejzgrupnarodowościo-
wych.Jednocześniejakoreprezentancispołecznościpolskiejniegodzili
sięnatraktowaniePolakównaLitwiejakomniejszości,leczjakojednego
ztrzechelementówhistoryczno-państwowychikulturotwórczychkraju.
HasłocałościiniepodległościLitwyhistorycznejłączylionizpostulatem
równouprawnieniawszystkichzamieszkującychkrajnarodowości"155.
JednazwybitnychwyrazicielekkoncepcjikrajowejKonstancjaSkirmunt
pisała:nIdeakrajowajestharmoniątrzechodwiecznychżywiołówkraju
naszego:litewskiego(łączniezłotewskim),polskiegoirusińskiego,wich
odwiecznejojczyźnieLitwieiBiałorusi;jestzgodątychżywiołówwpracy
publicznejwspólnej,dladobrawspólnego,przyswobodnymisamodziel-
nymkażdegoznichrozwojukulturalnym.Ideętę,awłaściwieideał,
podyktowałynamwieki,sięgaonkorzeniamiwgłąbnaszegozbiorowego
jestestwa[...]"156.Wobecwielościwartościowychprac,poświęconych
koncepcjomnkrajowym",wogromnymskróciemożnaprzypomnieć,że
badaczezazwyczajzgadzająsięwkwestiiistnieniaodrębnychwariantów
postawkrajowych—reprezentowanychprzezdemokratóworazkonser-
154Szerzejzob.J.Jurkiewicz:Rozwójpolskiejmyśli...;R.Miknys:Stosunki
polsko-litewskiewwizjipolitycznejKrajowców.nZeszytyHistoryczne"[Paryż]1993,
z.104,s.123—129;Krajowość1tradycjezgodynarodówwdobienacjonalizmów.
Red.J.Jurkiewicz.Poznań1999;Z.Solak:MiędzyPolskąaLitwą...;A.Sma-
lânčuk:"Kraevasc’”ubelaruskajilitouskajhistoryi190511940h.nBelaruskigista-
ryčnyaglâd"1997,T.4,z.1—2,s.19—34.
155J.Bardach:Odawnej...,s.265.
156Cyt.za:
D.Szpoper:
SukcesorzyWielkiegoKsięstwa.Myślpolityczna
idziałalnośćkonserwatystówpolskichnaziemiachlitewsko-białoruskichwlatach
190411939.Gdańsk1999,s.56.
